Er zijn verschillende soorten dierentuinbezoekers. Je hebt de grappenmakers die – van hun handen een toeter makend – schreeuwen tegen de uilen dat ze eindelijk wakker moet worden. Dat zijn meestal dezelfde figuren die altijd iets over die iets ongepast seksueels over de rode konten van apen moeten roepen in de categorie ‘lekker kontje’. Ze zijn ook te herkennen aan de woorden: “warm jij het bedje maar alvast lekker op schatje” als hun vrouw iets eerder van de tennisclub naar huis fietst.
Een compleet andere groep dierentuinbezoekers bestaat uit de analisten; die komen altijd met drie nieuwe feitjes over de olifanten om hun publiek een beetje te imponeren. ‘Wist je dat de mannetjesolifant’ de kudde verlaat als hij wat ouder is.’(daar zou de apenkontengrappenmaker wel raad mee weten trouwens). Je komt dus van alles tegen, ook zwijgers die nooit hun stem verheffen.
Zo’n zelfde soort indeling is te maken voor de tv-kijkers. Nu ben ik niet zo’n groepskijker meer, maar het ergste zijn mensen die heel theatraal en luidruchtig naar voetbal kijken. Ze grijpen naar hun hoofd bij het kleinste kansje, spreken woedend tot de scheidsrechter als de man een prima beslissing neemt en veren op als Robben een bal drie meter overschiet. Inderdaad, dat zijn vaak dezelfde types die in de dierentuin grappen over de slingeraap maken tegen hun kinderen. Maar goed voetbal kijken doe je in alle rust, stemverheffingen zijn niet aan de orde en af en toe roep je iets inhoudelijks. Denk aan: kan Depay niet gewoon altijd in de basis starten?
Virtuoos voetbal kijken is ook nog een optie, maar dat vergt jaren training. In zo’n geval praat je niet óver voetbal, maar gebruik je het als metafoor om andere onderwerpen aan te snijden. Dus als de neus van Louis van Gaal in beeld komt dan begin je over die ene oom die ooit dronken van zijn fiets kletterde en zijn neus brak. Dat je bij het in beeld komen van het trainingspak van de Chileense coach over de opkomst van de housescene begint. Op dat niveau over voetbal kijken is alleen weggelegd voor families met minimaal vijftien jaar ‘Rummikub in lekkende voortenten ervaring’. Het is algemeen bekend dat Roy Donders pakken of onderbroeken over broeken geen goed doen voor het betere tv-kijken.
Bert Maalderink is een heel rustige man uit een van de beter wijken van Utrecht, geen luidruchtig dierentuinbezoeker. Als hij naar de Amersfoortse olifanten gaat kijken met zijn kinderen, gaan de handjes rustig op de rug en kijkt Bert analyserend om zich heen. Die leuke man met roots in de Achterhoek zal niet snel tegen een vrouw zeggen dat ze zijn bed alvast een beetje moet opwarmen. Terwijl Bert meer dan voldoende Rummikubervaring heeft om goed tv te kijken, kroop hij gisteren plotseling in de rol van foute grappenmaker over uitgezakte bulten van de dromedaris.
Als Bert tegen de coach iets moet zeggen over het wisselbeleid dan graag wat wetenswaardigheden over zijn wissels door de jaren heen. Of desnoods gebruik je een metafoor – iets over slangen die van huid wisselen – maar verzin iets. Maar vragen aan Robben of de bondscoach misschien een gouden pik heeft, is gewoon een beetje ordinair. We nodigen je even niet uit voor een avondje voetbalkijken en je mag ook een tijdje de dierentuin niet in.
