Rob Wijnberg in een stukje op De Correspondent: de troonrede was een ‘treurrede’; ‘angstpolitiek met welhaast Orwelliaanse trekjes’; een en al retoriek om de burger bang te maken en geld uit de zak te kloppen. ‘Hoe krijg je het uit je mond,’ aldus Wijnberg. De volgende keer moet onze koning de Troonrede voorlezen in de Efteling, gekleed in clownspak blazend op een neusfluit; en louter onze zegeningen tellen.
Is het niet opvallend, hoe sommige opiniemakers altijd maar wijzen op het gevaar van het haatzaaien van Wilders en consorten, maar op het moment dat er daadwerkelijk genocide wordt gepleegd, dat onmiddellijk moet worden gerelativeerd, verwetenschappelijkt, ontkend of ge-jijbakt (‘Ja, nou, het westen kon er anders ook wat van hoor!’)? En het mag al zeker niet in de Troonrede genoemd worden. Hoe bespottelijk het koningshuis ook moge zijn, de Troonrede van 2014 is daar zeker geen bewijs van.
‘Ziet u al dat verderf daar verderop, mensen? Dat kan zomaar hierheen komen hoor! Naar onze straten! Voor je het weet, hebben we hier te maken met Islamitische Staat in Lelystad,’ blaast Wijnberg sarcastisch om de verwijzingen naar IS in de Troonrede in het belachelijke te trekken.
Ik weet niet of Wijnberg een krant heeft opengeslagen het afgelopen half jaar, maar de massamoorden in Syrie en Irak worden gepleegd met behulp van Europese jihadisten. Niet al te lang gelden werd er nog een militair op straat onthoofd in Londen, in Australie werd deze week de grootste politie-operatie ooit uitgevoerd om te voorkomen dat IS-adepten willekeurige voorbijgangers demonstratief zouden onthoofden. En ga zo maar door.
Het vervelende is, deze lijst is ellenlang. Het maakt alleen geen donder uit. Verwijzen naar de realiteit heeft geen enkel effect op mensen als Wijnberg, die altijd, altijd wel iets vinden om het te ontkennen, verdraaien, de schuld ergens anders neer te leggen: alles wordt aangewend om de harde feiten (moord, gruwelijke moord, veel moord) in een ander licht te zetten. Zo kunnen zij met gerust hart het gevaar van IS bagatelliseren, maar het gevaar van Zwarte Piet levensgroot maken. Het is allang geen debat meer. Het is trucage. Feiten aandragen is zinloos. Het is als discussiëren met gelovigen. Er komt altijd wel weer een joker tevoorschijn.
Ik vraag me af wanneer angst wel wordt gezien als legitiem. Is het altijd fobisch? Wanneer mogen opiniemakers, de koning, de frietboer op de hoek, wel bang zijn? Nooit? Blijkbaar niet. Zelfs niet als zo ongeveer de hele wereld incluis elke humanitaire organisatie de noodklok luidt over de praktijken van IS.
Wijnberg had graag een vermelding in de Troonrede gezien ‘over het gevaar van blow back (hoe harder je erop slaat, hoe radicaler de groep wordt).’ Ik kan dit niet anders lezen dan een veroordeling van ingrijpen met geweld tegen IS. Alsof deze totaalradicalen vatbaar zijn voor diplomatie, of überhaupt voor enige rede. Ook weer zo’n vorm van wensdenken.
En dan negeren we even het feit dat onderhandeling direct ingrijpen tegen moord en onderdrukking alleen maar vertraagt. Misschien dat een EU-ambtenaar met aktetasje even langs een grafkuil kan gaan staan, met daarin de lichamen van honderden geëxecuteerde Irakese soldaten: jongens toch, was dan diplomatiek geweest!
De troonrede: vol met ‘ongefundeerde angst voor de boze buitenwereld’. Ongefundeerd! Hoe krijgt iemand dat uit zijn pen? Als we dan toch met psychiatrische diagnoses gaan strooien om elk weerwoord te diskwalificeren, laat ik het zo zeggen: je kunt best een sapvastenkuur haldol gebruiken.
Volgend jaar schrijft Wijnberg de troonrede. Beslist niet Orwelliaans en vol van goede moed. Zet de bellenblaasmachine maar vast aan.
