Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Dick Schoof, een ‘interactive experience designer‘ genaamd Ingrid en natuurlijk Schiphol zelf zijn er lyrisch over: het nieuwe gecentraliseerde beveiligingssysteem op de Amsterdamse luchthaven. Dat gaat u overigens ook zijn. Als we de persbericht overtikkende kranten mogen geloven. Want het futuristische efficiency-paradijs is tenslotte speciaal voor de reiziger ontwikkeld. Het 400 miljoen euro kostende ‘user centered design‘ van warme ronde vormen gecombineerd met hypermodern minimalisme van roestvrij staal zorgt voor tijdsbesparing en dus meer tijd om taxfree te shoppen of een heerlijk hapje te eten. Kortom: win-win.
Uiteraard is dit je reinste onzin. Luchthavens zijn niet leuk, dus ‘extra tijd’ overhouden op een luchthaven al helemaal niet. Tenzij je waterige instantkoffie à vijf piek per papieren beker of uitgedroogde, gesealde bloembollen met een droge lap kaas voor een tientje in een omgeving met de sfeer van een jaren ’70 sportfondsenbad een shopping experience wilt noemen. Om nog maar te zwijgen over de vastgeschroefde kuipstoeltjes die na 20 pagina’s luchthavenlectuur gegarandeerd een hernia geven. Als u de luchthaven verkiest boven de beveiliging bent u eveneens slechter af met het nieuwe gecentraliseerde systeem. Wetenschappelijk onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat een vlieghaven met de infrastructuur van Schiphol juist meer gebaat is bij een gate-by-gate-controle, in plaats van een centraal sekjurretiefilter.
Maar, het zal niemand verbazen, het gaat natuurlijk niet om de burger en de klant. Het gaat om Schiphol en het daaraan gekoppelde veiligheidscircus (laat Dick Schoof maar schuiven), die 400 miljoen euro aan spielerei dient te verantwoorden aan deze burger en klant. Want 400 miljoen aan futuristische knoppen-porno is nogal veel geld voor iets wat waarschijnlijk geen ene hol gaat werken in de strijd tegen het terrorisme.
Waarom niet? Simpel. De bodyscanner is ooit als oplossing gevonden tegen het probleem van terroristen met explosieven onder hun kleding, zoals een keer is voorgekomen toen Nigeriaan Farouk Abdulmutallab tevergeefs een poging waagde. Jazeker, de scanners kunnen objecten met een hoge dichtheid (zoals geweren en messen) direct lokaliseren, maar dat kunnen de oldskool (en goedkopere) detectiepoortjes ook. De bodyscanners presteren slecht wanneer het gaat om objecten met een lage dichtheid zoals dun plastic, gel en vloeistoffen. En dat zijn precies de drie ingrediënten waar de bom van Farouk destijds mee was gemaakt.
Recent onderzoek wees uit dat de Amerikaanse Transportation Security Administration (dat zijn die hele aardige mensen op Amerikaanse vliegvelden) 67 van de 70 potentiële explosieve stoffen en verboden wapens klakkeloos doorliet. Zelfs al zouden de bodyscanners deze stoffen wel op het lichaam aantreffen, dan nog is er de mogelijkheid een explosief te verstoppen in het lichaam zelf. Kortom: Al Qaida maakt er geen geheim van de kennis in huis te hebben om met simpele no-tech oplossingen de miljarden aan high-tech investeringen voor ‘onze veiligheid’ te kunnen omzeilen. Desalniettemin heeft Schiphol nog eens 60 bodyscanners (150.000 euro per stuk) aangeschaft, en uiteraard meent nationaal veiligheidsgeweten Dick Schoof dat het veiliger wordt.
Los van de bodyscanners, helpt het centraliseren van beveiliging dan niet? Het enige rendement wat mogelijk valt te halen uit gecentraliseerde beveiliging is betere communicatie. Mocht het alarm een keer afgaan als er een ‘verdacht pakketje’ wordt aangetroffen bij een gate, kan het lastig communiceren naar alle andere gates worden. Uiteraard speelt dit probleem alleen als, zoals destijds in de Verenigde Staten, elke vliegmaatschappij haar eigen beveiligingspersoneel inhuurt met allemaal aparte instructies. Schiphol heeft al jarenlang cursussen voor (beveiligings-) personeel op het vliegveld, zodat iedereen volgens dezelfde basisinstructies opereert. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat de verwachte baten van centralisering de kosten van 400 miljoen euro rechtvaardigen.
Sinds 9/11 worden er miljarden belastinggeld verspild aan een veiligheidscircus van NCTV’s, sekjurretie-centrumps en allerhande veiligheidsindustrie. Allemaal voor ‘uw veiligheid en comfort’.
Rot. Op.
Reizen is allang al niet leuk meer en voelt meer als het verplicht ondergaan van een politieke daad. Elke Westerse luchthaven is een matrix beladen met angst en vingerwijzen. Mensen met baarden, hoofddoekjes en (drie maal is scheepsrecht tenslotte) een kleurtje worden onderworpen aan ‘random controles’ (voor uw veiligheid en comfort natuurlijk) en waag er iets van te zeggen want anders word je (uiteraard voor uw eigen veiligheid en comfort) neer getaserd door een beveiligingstokkie met iets te wijde pupillen. Daarnaast liever geen sarcastische opmerkingen of kritische vragen over de gezondheidsrisico’s van de bodyscanners als je niet (voor uw veiligheid en comfort) in een tochtige kelder met een bureaulamp in je gezicht wilt eindigen. En die Orwelliaanse audio met ‘laat geen spullen onbeheerd achter’ uit de speakers? Ook dat is voor uw eigen veiligheid en comfort.
Er zijn nog mensen die vóór 9/11 hebben gevlogen – de meerderheid zelfs. Toch lijden we allemaal aan collectief geheugenverlies en vinden het bovenstaande doodnormaal. Want de illusie dat we veilig en comfortabel zijn, is blijkbaar meer waard dan onze daadwerkelijke veiligheid en comfort. Zo’n 400 miljoen euro, om precies te zijn.
