IJsland is het beste land ter wereld. Ze sluiten kwaadaardige bankdirecteuren op, er zijn geen muggen en nergens anders is het fijner om homo te zijn. Althans, volgens een survey van PlanetRomeo, de online homogemeenschap met meer dan 1,8 miljoen actieve profielen. Zij stelden de Gay Happiness Index op om te meten hoe gelukkig homo’s wereldwijd zijn. Dat toont een bedroevend plaatje. IJsland scoort dus het best; Nederland staat op nummer 8, achter Uruguay en Israël. In sommige landen is het hels om homo, biseksueel of transgender persoon te zijn. In andere landen blijft het een constante strijd. Zelfs in paradijselijk IJsland heeft twintig procent van de respondenten te maken gehad met geweld. Van dertien procent weet de vader niet dat de respondent homo is.
PlanetRomeo begon in 2002 als gay datingsite in Duitsland. Inmiddels komen leden uit 192 landen (er missen er dus maar vier): een geweldige potentiële onderzoeksbron om vergelijkingen mee te maken. Dit jaar is dat voor het eerst gedaan. Het onderzoek is opgezet en uitgevoerd door communicatiewetenschapper Richard Lemke en student Tobias Tornow van de Johannes Gutenberg Universiteit. Het betrof een online survey in 25 talen. Er namen 115.552 gebruikers deel. 99 procent daarvan identificeert zich als man en één procent als trans* persoon. Van de mannen noemde tachtig procent zich homo, achttien procent bi en twee procent koos een ander label voor seksuele voorkeur.
De belangrijkste dimensie is de waargenomen homogerelateerde publieke opinie (perceived gayrelated public opinion), een index op basis van bestaande schalen en nieuwe items. De vijf beste landen zijn IJsland, Noorwegen, Denemarken, Zweden en Canada. De vijf slechtste Oeganda, Oezbekistan, Ethiopië, Nigeria en Egypte. Een man uit Egypte schrijft op een open vraag:
“Living as a gay man in Egypt is just like living in hell. In this country gay people are treated so bad and being arrested and even killed by their parents.”
Het is opmerkelijk dat er weinig verschillen zijn in homogeluk tussen grote steden en dorpjes. Je zou denken dat het fijner is om homo te zijn in de stad, maar dat blijkt dus niet zo. Of misschien zijn die homo’s al verhuisd: zelfs in de homovriendelijke West-Europese landen gaf tussen de tien en twintig procent van de respondenten aan naar een andere stad te zijn verhuisd vanwege hun seksuele oriëntatie.
In het onderzoek worden allerlei andere resultaten afgezet tegen die waargenomen homogerelateerde publieke opinie. Zo is er vrij logisch een sterke samenhang tussen tevredenheid met het leven en de homogerelateerde publieke opinie, al geldt die niet altijd. Het leven in Qatar is fijn, maar de publieke opinie daar is weinig homovriendelijk.
Er is, wat minder logisch, geen samenhang tussen de waargenomen homogerelateerde publieke opinie en een relatie hebben. Ook in de Oost-Europese landen, die erg homo-onvriendelijk zijn, heeft tussen de twintig en veertig procent een relatie met een man. Dat zegt misschien ook iets over PlanetRomeo’s gebruikers, het is tenslotte vooral een datingsite. Overigens heeft een derde van de respondenten een relatie met een man en vijf procent met een vrouw. Dat zijn vooral mensen uit het Midden-Oosten en Oost-Europa.
Extreem deprimerend is de zeer sterke samenhang tussen waargenomen homogerelateerde publieke opinie en zelfacceptatie. In de West-Europese landen scoort zo’n zeventig procent hoog op zelfacceptatie, terwijl dit in Oost-Europa zakt naar zo’n twintig procent. Dit wijst waarschijnlijk op internalisering: als allemaal mensen om je heen homo’s haten, ga jij als homo ook jezelf haten.
Tussen de landen zijn dus veel verschillen. Dan schitter je al snel als je in de top 10 staat, zoals Nederland. Maar wanneer we inzoomen op ons land blijf je depressief. 38 procent van de Nederlandse respondenten voelt zich ongemakkelijk om in het openbaar hand in hand met een man te lopen; 43 procent om in het openbaar een man te zoenen. 29 procent ervaart enige vorm van discriminatie binnen de familie; een kwart op het werk. Meer dan helft is wel eens uitgescholden en tien procent was het slachtoffer van zware lichamelijke mishandeling.
Onze plek op nummer 8 is dus geen reden om achterover te leunen. Bovendien willen we ook geen achtste worden op het WK. Er is daarbij extra reden tot zorg. Een derde van de Nederlandse respondenten zegt dat de maatschappelijke opvattingen over homoseksuele, biseksuele, interseks- en transgender mannen in het afgelopen jaar verslechterd zijn. Dit is hoger dan alle landen in de top 70. Er is dus werk aan de winkel. Spreek je publiekelijk uit tegen homofobie en zorg dat we volgend jaar – als PlanetRomeo dit onderzoek herhaalt – die IJslanders verslaan. Als dat betekent dat we ook frauderende bankiers en muggen uitbannen, is dat een prima bijeffect.
De data zijn publiek toegankelijk. Klik hier voor het onderzoeksrapport.
