De huurders blijven de dupe van het nieuwe woonakkoord van VVD, PvdA, D66, Christenunie en SGP. Deze ‘gelegenheidscoalitie’ haalt weliswaar een aantal scherpe kantjes van de woonplannen uit het regeerakkoord af, maar houdt de bijl in de huursector.
De basis van de huurplannen is hetzelfde gebleven: huurders moeten opdraaien voor het tekort op de Rijksbegroting. Om dat gat te dichten moeten corporaties jaarlijks 1,75 miljard afstaan aan het Rijk. De huurders draaien hiervoor op. Huren gaan afhankelijk van het inkomen omhoog met stappen van maximaal 6,5 procent per jaar, elk jaar weer, tot de maximale huurprijs op basis van het puntenstelsel is bereikt. Die maximumprijs is door alle maatregelen van de afgelopen jaren al enorm verhoogd.
Corporaties zitten vanwege deze heffing met de handen in het haar. Zij stellen geen geld meer over te hebben voor nieuwbouwprojecten, renovatie of zelfs regulier onderhoud. Dit zal ten koste gaan van de leefbaarheid van wijken en de kwaliteit van woningen. Het ergste is wel dat de regering het op deze manier onmogelijk om de wachtlijst voor sociale huurwoningen in Amsterdam van 12 jaar aan te pakken omdat nieuwbouwprojecten worden afgeblazen.
De regering denkt dit tekort aan geld voor investeringen op te kunnen lossen door corporaties veel huurwoningen te laten verkopen. Op die manier zouden zij geld moeten verdienen dat gebruikt kan worden voor nieuwe investeringen. Met een wachtlijst van 12 jaar is het natuurlijk sowieso onwenselijk dat er meer sociale huurwoningen verdwijnen. Het probleem daarnaast is dat dit nu ook al kan in Amsterdam maar dat corporaties hun woningen niet verkocht krijgen. De gemeente heeft corporaties de ruimte gegeven om 30.000 te verkopen tot 2020. Deze aantallen worden momenteel bij lange na niet gehaald. Ook al zouden zij graag meer woningen willen verkopen, er zijn geen kopers voor dus wat resulteert is leegstaande corporatiewoningen die veel beter verhuurd hadden kunnen worden. Voor de Amsterdamse corporaties zal dit dus niet zorgen voor meer investeringen in onderhoud en nieuwbouw. Bovendien worden huizenbezitters in Amsterdam die hun huis willen verkopen hierdoor ook gedupeerd. Een huis verkopen was al moeilijk en dat wordt nu nog moeilijker gemaakt.
Los van het slechte uitgangspunt dat huurders moeten opdraaien voor het begrotingstekort haalt het huurakkoord wel een aantal scherpe randjes van de huurplannen van het regeerakkoord af. De koppeling van de huurprijzen aan de marktwaarde van een huis is voorlopig van de baan. Daarmee is de dreigende huurexplosie van 79 procent voor Amsterdam afgewend. Voorlopig blijft het puntenstelsel in stand. Vanwege de Donnerpunten is er nog steeds sprake van forse huurstijgingen, maar de gekte die de plannen uit het regeerakkoord zouden veroorzaken is voorlopig voorkomen. Voorlopig, want het idee van markthuren is nog steeds niet afgeschreven en de regering wil het komend half jaar werken aan een vernieuwd puntenstelsel waarin marktwaardes ook een rol spelen.
De overheid zou zich in deze tijd moeten inzetten om de economie aan te zwengelen. Ze doen het tegenovergestelde door de beperkte investeringsruimte van corporaties te beperken. Ze doen het tegenovergestelde door de woningnood te laten toenemen. En ze doen juist het tegenovergestelde door de huurders, ofwel de huishoudens met de laagste en middeninkomens, een groter deel van hun koopkracht te laten inleveren.
Laurens Ivens is SP-fractievoorzitter in de gemeenteraad van Amsterdam.
