Eigenlijk is alles de schuld van Geenstijl. Terrasverwarmers? Schuld van Geenstijl! Rapeculture? Schuld van Geenstijl. Privacyschendingen zijn zéker de schuld van Geenstijl. Mansplaining? Schuld van Geenstijl. En taalverloedering is uiteraard sowieso de schuld van Geenstijl. Het internet zelf zou ook de schuld van Geenstijl zijn, ware het niet dat Al Gore dat uitgevonden heeft. Al Gore is zelf wel weer de schuld van Geenstijl, dus “Waar hebben we het helemaal over?”. Mocht u iets tegenkomen waarvan het twijfelachtig is of het wel de schuld van Geenstijl is, dan is het waarschijnlijk de schuld van ‘reaguurders’, die komen uiteraard van eerder genoemde website. Gers, is dat.
Primitief, jolig taalgebruik? Schuld van Geenstijl, op zich. Zij zijn “de roze buren”, ‘edet’ of ‘-edit-‘. Zomaar een drietal namen dat gebruikt werd om te refereren aan de website met roze als steunkleur. Op een gegeven moment lijkt alles terug te leiden op één website, net zoals je overal BMW’s ziet als je er net zelf een hebt gekocht, of het nummer ‘veertien’ overal terug komt, als je maar lang genoeg kijkt. De focus verschuift nogal snel als je een bepaald beeld in het hoofd hebt, haast ‘natuurlijk’ ga je dat overal in herkennen. Als mens zijn we echter ook in staat te begrijpen dat dat symbool niet het leven bepaalt, maar dat zij juist onderdeel is van de complexe maatschappij.
Harde, cynische reaguurders? Schuld van Geenstijl, natuurlijk. Een eigen subcultuur met een bijbehorend taaltje. Alleen is dat ‘begrip’ van die subcultuur er een van een oom die ook wil laten blijken dat hij best wel weet waar de jongere neefjes het over hebben. Het is zonder meer waar dat de ‘reaguurder’ er een eigen taal op na houdt, maar deze is niet uniek. Er wordt vaak verondersteld dat er iets als “Geenstijltaal” bestaat, zoals ook NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch ooit leek te beweren, maar dat is niet het geval. Dat is, in ieder geval, in zoverre onjuist dat deze subcultuur niet zó uniek is, maar zich over een veel breder vlak online uitstrekt.
“Alles is mega. Of het is megazuigend of megarulend. De overtreffende trap is het megaopenhaardcore roelerende” (Frank Meeuwsen in Bloghelden, over Retecool)
Het taalgebruik is een samenkomst van ideeën en woorden van alle uithoeken van het internet. Daar vallen sommige woorden weg en worden andere zonder meer worden overgenomen, al dan niet als letterlijke vertaling uit het Engels. Op een zelfde manier als de cynische, ‘botte’ attitude geen uniek fenomeen is.
In het hierboven aangehaalde Bloghelden wordt ‘de reaguurder’ als ‘klein leger’ zelfs voornamelijk gelinkt aan Retecool, inclusief taalgebruik: “Variërend van snedige en spitse opmerkingen tot valse beschuldigingen en de voor Nederlandse termen onvermijdelijke Nekschoten.” De enige schuld die Geenstijl -zelf vaak bekritiseerd als exponent van de mainstream media- hier draagt is het feit dat het taalgebruik ook door anderen wordt opgemerkt.
Foute fotokeuze? Schuld van Geenstijl, uiteindelijk. De dames en heren die daar de ‘topics’ tikken hebben een welhaast magische macht over de andere uitingen in ons land, als we de critici mogen geloven. Dat ‘media’ een dynamiek van actie en reactie is, is te verdedigen, maar we kunnen ons afvragen waarom we graag één site het krediet geven voor al die veranderingen. “Sites als GeenStijl hebben het open riool gecultiveerd.”, zo lezen we dan. Uit die overtuiging ontstaan dan vervolgens andere sites, die in zichzelf dus eigenlijk “de schuld van Geenstijl” zijn. “Een progressief geluid, in deze tijd van rechtse schreeuwerds.”
Het is nauwelijks te bevatten dat journalisten met een lang online ‘trackrecord’ daadwerkelijk geloven dat het zo werkt. Zij sluiten op deze manier aan bij de talloze ‘oude media’ die de online werkwijze soms verdoemen, maar tegelijkertijd hun eigen site volpompen met leuke filmpjes en een diep decolleté in haar mailings gebruiken. Is het nu echt de schuld van één groepjes scribenten, of dienen we toe te geven dat we allemaal op zoek zijn naar hoe we de heviger geworden dynamiek van ‘de media’ temmen en inzetten voor ons doel?
“Schuld van Geenstijl”, zo’n zinsnede die je overal bij kunt gebruiken, een geintje. Maar wat lezen wij afgelopen week bijna letterlijk inzake de berichtgeving van de NOS? Inderdaad. Terwijl de onbekende schrijver wel hint naar de daadwerkelijke achtergrond van het verhaal, blijkt het toch te verleidelijk nog even die ene schuldige te noemen.
De manier waarop de media haar verhaal vertelt verandert onder de invloed van het internet. Walgelijke beelden op -vroeger- Ogrish, en 4chan, rechtlijnige ‘discussies’ op usenet en onnoemelijke hoeveelheden berichten op je naam hebben staan, puur door alleen maar vergezochte grappen te plaatsen op alle internetfora. Zo is Geenstijl als “hoogtepunt van de internetcultuur” niet de oorzaak van een tendens, maar het gevolg.
