Met bezorgdheid zullen velen met mij aankijken tegen de stroom vluchtelingen die nu vanuit Libië probeert over te steken naar Europa. Naar Italië in de eerste plaats . En met verbazing over het gebrek aan actie in Europa.
De vluchtelingen vanuit Syrië – een oorlogsgebied waar voor velen het leven in gevaar is – hebben nu te maken met de overeenkomst die er tussen Europa en Turkije is gesloten. Of die overeenkomst het houdt is niet zeker. Als dat niet het geval blijkt te zijn, is er een gigantisch probleem waarvan je je maar moet afvragen of het – in wezen zwaar verdeelde en onmachtige – Europa in staat zal zijn de consequenties op te vangen. We mogen hopen dat de Europese unie daarover nadenkt en een plan voor zo’n noodsituatie ontwerpt.
Die onrust die gevaarlijk kan zijn voor Europa is nu nog aanzienlijk vergroot nu een tweede stroom van migranten op gang is gekomen. Dat was trouwens te verwachten, want dat hebben we vorig jaar ook al gezien. Vanuit Libië – een land waar chaos heerst en dat nog geen krachtige regering heeft – naar Italië. In gammele bootjes geleverd door misdadigers wie het om het geld is te doen en die geen enkele compassie met deze vluchtelingen hebben. Vele honderden van hen zijn verdronken. Het zullen er duizenden worden als er niet echt wordt ingegrepen. De Italiaanse kustwacht heeft – las ik – op één dag 4000 mensen gered en in Italië aan land gebracht. Over de laatste weken moeten dat er tienduizenden zijn geweest.
Wat zijn dat voor vluchtelingen? Ze komen uit Afrika, meest uit landen waar geen oorlogssituatie bestaat. Economische vluchtelingen dus. Migranten die de oversteek wagen omdat zij hopen in Europa een betere toekomst te kunnen opbouwen. Dat betekent dat zij hier niet of nauwelijks asiel zullen krijgen en dus naar hun land van herkomst moeten worden teruggebracht.
Dat is gemakkelijker opgeschreven dan zal kunnen worden uitgevoerd. Wat de Europese Unie en de regeringen van de lidstaten hieraan doen is niet te ontwaren. “Een nieuw rampseizoen dreigt”, kopte één van onze kranten. Een aantal weken geleden stuurde de Italiaanse premier een plan naar Brussel waarin hij zijn collegae in de Europese Unie vroeg tot actie te komen. Is daar wat mee gedaan? Ik vrees van niet.
Europa en het huidige en toekomstige voorzitterschap zullen moeten doen wat nodig is. Steun en versterking van de Libische bestuurders, contact en hulp-overeenkomsten met de landen waar de migranten vandaan komen. Afspreken dat die hun eigen grenzen bewaken.
Europa zal zelf ook de grensbewaking moeten opschuiven. Naar de zee dichtbij Libië en richting de Sahara. Veel migranten, las ik, verzamelen zich in Niger, ten zuiden van Libië. Het aantal migranten dat Libië zo bereikt, zal dit jaar de 150.000 overstijgen. Onze eigen regering kan actie ondernemen. Een militaire missie naar Libië sturen. Oud-Minister Voorhoeve en de belangrijke Adviesraad Internationale Vraagstukken, bepleiten dat. Dat plan ligt nu bij het kabinet op tafel. Ook van andere landen in Europa moet actie komen. We leven in een tijd dat alom in Europa de kritiek op de huidige Europese Unie toeneemt. Zelfs in Duitsland. Nu klinkt daar de stelling dat fundamenteel het roer om moet: kiezen voor een Europa der Vaderlanden!
Een nieuw Europa dus.
