De uitdijende overheid is een zegen, aldus het Marxistisch magazine De Correspondent. Om het artikel kracht bij te zetten, zien we een”Amsterdamse arbeider met meelzak op zijn schouder”. Want arbeiders willen natuurlijk altijd meer overheid, blijkbaar. Deze vreemde associatie, en het gedweep met de arbeidersklasse (want voor hen doen we het tenslotte), wordt wel vaker gelegd door figuren waarbij je je afvraagt wanneer deze zelf voor het laatst iets hebben getild dat meer woog dan een pak melk. En nee, je rubberen gewichtjes in de bodypump-klas van David Lloyd tellen niet mee, jij badinerende, patriarchale welzijnswezel.
Het gedweep met ‘de arbeider’, en claimen er te zijn voor ‘de gemiddelde man’ is de morele deken waaronder het hoge NIMBY-gehalte moet worden toegedekt. Want laten we eerlijk zijn, om wat voor welzijn gaat het? Toch verdacht vaak het gene waar de schrijver(s) in kwestie zichzelf het meest wel bij voelen. Want dit soort welzijn is echt zó fantastisch. Daar zit de hele wereld natuurlijk op te wachten.
Daarom is het ook heel goed, dat de zichzelf benoemde elite dweept met dergelijke Marxistische maatstaven van welzijn. Want mensen kunnen dit tenslotte voor zichzelf niet bepalen, dat kan je ook niet van ze vragen, maar ondertussen moet iemand het doen. Iemand moet het Goede Werk oppakken. Het is allemaal voor jullie, voor de arbeider die verheven moet worden! Ja, dat ben jij dus. Domme tokkie. Met je flatscreen en je pakkie Van Nelle driekwart. Met je oude Amerikaan en je twee honden, Diesel en Boomer. Met je tribal-tattoo op je bovenarm, je schakelketting en je oranje vlaggetjes die je deelt met de buren aan de overkant.
Zoals wel vaker bij mensen die praten in termen van ‘zouden moeten zijn’, zit er natuurlijk wel een klein prijskaartje aan deze droomwereld. Want wat zou moeten zijn is dus vooral níet wat de meeste tokkies (ondergetekende inbegrepen) leuk tijdverdrijf vinden: met de drank- en sigarettenkater van de avond ervoor een supersized McDonalds menu op schoot hebben en de Netflix aanslingeren op je (bestaat er op de markt zoiets als?) ‘te goedkope’ faux-flatscreen, in elkaar gepeuterd door Koreaanse kinderklauwtjes. Dat (andermans vertier of levenskeuzes) kost de samenleving natuurlijk veel te veel.
Dit komt dus eigenlijk neer op: ‘Ik moet betalen voor dingen waar ik niet voor wil betalen’. Dat komt weer neer op: ‘Ik wil niet opdraaien voor jouw domme keuzes, dus doe het maar net zoals ik – dan komt het wel goed’. Dan ben je dus in principe net zo een harteloze egomane efficiency eikel als de politicus die je verwijt dat hij onderwijs niet op waarde weet te schatten. Maar nee, de pret die iemand beleeft van een biertje en een peukje of een snack bij de Mac – dat mag natuurlijk niet op waarde worden geschat, omdat het in het boekje van de Correspondenten geen waarde zou moeten hebben. Kortom: welzijn. Maar wel dan ONS soort welzijn.
Daar pas ik dan even voor. Jouw welzijn is het mijne niet, vriend.
Liever onder de brug slapen in vrijheid, dan een overheidsgesubsidieerde quinoa wegkauwen na het door de overheid mogelijk gemaakte rondje bodypump bij de David Lloyd. Vrijheid. U weet wel. Dat is dat rare sentiment waardoor hordes studenten toch elk jaar weer kiezen om op 9m2 te wonen in een uitgewoond krot, in plaats van bij hun ouders te blijven zitten. Die er dan toch allemaal ‘slechte keuzes’ gaan maken zoals pizza eten en bier drinken, terwijl bij hun ouders een meer verantwoorde welzijns-hap op het menu zou staan.
Er van uitgaan dat mensen wel hun vrijheid opgeven voor het warme zolderkamertje van papa Overheid en mama Bregman is ook een beetje raar en eigenlijk een beetje heel erg megalomaan. Alsof het welzijn van de een het welzijn van de ander is.
Laat het bepalen van mijn eigen welzijn zoals mij dat goeddunkt voor zover dat anderen geen direct lichamelijk schade berokkent nou nét hetgeen zijn wat mij onderscheidt van mensen die moeten leven in autoritaire regimes. Ook daar wordt het schadebeginsel van John Stuart Mill niet zelden tot in het absurde opgerekt en eveneens niet zelden ter behoud (ende vermeack) van een kleinere elite die graag een maatschappij naar eigen (al dan niet goddelijk) evenbeeld wil schapen.
Inderdaad, het klinkt niet echt van deze tijd. Even als het gedweep met arbeiders niet meer van deze tijd is. Helemaal wanneer er vooral wordt neergekeken op arbeiders omdat deze blijkbaar nog steeds niet (na hoeveel decennia vakbond? Een eeuw?) in staat zijn om voor zichzelf te denken, om voor zichzelf hun eigen geluk te bepalen. Hun eigen welzijn vorm te geven. Het komt neer op zeggen tegen de mensen die het geld verdienen: ‘Geef maar hier – die zuurverdiende centjes, want je bent te dom om er mee om te gaan. Mijn ideeën, paupertje, zijn een zegen voor jou. Ik doe het tenslotte niet voor mezelf, maar voor jou’.
In een bouwput, de haven of de Hoogovens zou je met zo’n voorstel (terecht) een peut voor je harses krijgen. In intellectueel Nederland krijg je met zo’n voorstel vier ton beloning om nog meer van dit soort ‘baanbrekende, vernieuwende’ ideeën op te tekenen.
Wiens welzijn is daarmee gediend, precies?
