Mensen uit Syrië willen helemaal niet zo graag naar Nederland. Die willen weg uit Syrië, dus dat hele gedoe over aanzuigende werking van het Nederlands vluchtelingenbeleid is écht grote onzin. En als je in Mali woont, wil je echt niet altijd naar Duitsland gaan – dat is echt niet zo. We moeten eigenlijk ervoor zorgen dat de mensen het in Mali ook een beetje beter krijgen. En Irak ook. Misschien moeten we Defensie inzetten om die conflicten daar op te lossen, want daar hoor je dan weer niemand over. Sterker nog: we zouden een soort van hervormingen moeten invoeren, want het verschil is gewoon te groot op de wereld. Er is veel te veel ongelijkheid. De hele wereld moet gewoon anders!”
Het goede nieuws: bovenstaande alinea is geen resultaat van een tia bij ondergetekende. Het slechte nieuws: dit was de analyse die de kijker gisteravond bij het programma Pauw voorgeschoteld kreeg bij monde van Sanne Wallis de Vries (socioloog, migratiestudies) en Sophie Hilbrand (politicoloog, conflictstudies). Met verongelijkte havo-scholierengezichtjes riepen de dames allerlei rechtvaardige onderbuik-dingen, terwijl tafelgenoot en schoolmeester Hans van Baalen een poging deed de politieke realiteit uit te leggen. Aanleiding voor dit tranentrekkende gesprek?
In het kader van de Nacht van de Vluchteling heeft het Jeroen Pauw (all round NPO-hosselaar) mogen behagen om enkele opiniemakers te trakteren op een reisje naar Sicilië. Of nou ja, opiniemakers. Bekende gezichten. Want op Neerlands intellectuele Napoleon na (Thierry Baudet) is geen enkele persoon in het illustere gezelschap ooit te betrappen geweest op snijdende, scherpe opinie. Tenzij je de feministische betogen van Myrthe Hilkens relevant acht voor het immigratievraagstuk, de televisie-ervaring van Sophie Hilbrand belangrijk acht voor de beeldvorming rond bootvluchtelingen, of de Oost-Europese expertise van Olaf Koens van waarde acht voor de situatie aan de zuidkant van ons continent.
Onderdeel van een Bekend Gezicht zijn, is Iets Doen voor het Goede Doel. Daar gaat het om. Zoals Sasha Baron Cohen’s alter ego Brüno het treffend omschreef “Clooney’s got Darfur, Sting’s got the Amazon, and Bono’s got Aids!”
En sinds gisteren hebben de verschillige NPO-celebs Sicilië als extensie van hun eigen narcisme in de portefeuille. Want het is hard nodig dat BN’ers op zielige-mensen-safari gaan aan de Méditerranée, anders dringt het natuurlijk nooit tot uw botte kop door dat het echt héél erg is wat daar gebeurt. De politiek laat de bal liggen, dus moeten de helden van NPO het maar weer oplossen.
De vraag is of de “opiniemakers”, wat toch kritisch denkvermogen suggereert, beseffen dat ernstige problematiek onderdompelen in trivialiteit, de problematiek verder trivialiseert. In de ogen van het publiek wordt het vluchtelingenvraagstuk borrelpraat, terwijl de opiniemakers zich moreel kunnen verschuilen achter obligate schoolkrantverschilligheid vanuit de Goede Onderbuik.
Dat leidt tot de vraag: moet je per se fysiek aanwezig zijn in een omgeving waar wel eens bootjes (en lijken van opvarenden) aanspoelen, om het punt kracht bij te zetten dat het Echt Heel Erg is wat daar gebeurt? Wie heeft daar baat bij, en wat koopt de kijker voor de hand-voor-de-mond, oh-wat-erg-blikken van Myrthe & Sophie? Het proeft naar opgelegde empathie, voorgekookt aan de talentenkeukentafel van Jeroen Pauw.
Tegelijkertijd wordt het vluchtelingenvraagstuk vergankelijk: vorige week was Nepal nog de hel op aarde, en binnenkort is er vast wel weer ergens een Afrikaans kindje met scheurbuik waar de luitjes van de NPO graag een Tinder-selfie mee willen maken. En je bent een kniesoor als je hier iets over zegt: het besef dat bij “de mensen” moet aankomen over “hoe erg” vluchtelingenproblematiek is, is tenslotte véél belangrijker dan twijfelen aan de zuiverheid van motieven, of klagen over de kosten van zo’n onderneming.
Dus gaan de filantropische lobbyisten, bestaande uit onder meer Jeroen Pauw (presentator NPO, producent NPO en meningenmakelaar NPO), Sanne Wallis de Vries (huiscabaratier NPO) en Sophie Hilbrand (Reisbureau NPO) lekker naar Sicilië. Vanaf het eiland zullen zij hun stinkende best doen om u zo machteloos mogelijk te laten voelen, om vervolgens een magische oplossing aan te reiken in de vorm van girorekeningnummer 999 van de Nacht van de Vluchteling.
NPO-aflaathandel zit er tenslotte niet voor zichzelf. Er is geld nodig. Uw geld. En die boodschap dat uw geld nodig is, wordt uiteraard betaald van – u raadt het al – uw geld.
