Bart Nieuwenhuizen, hoofdofficier van justitie van het Openbaar Ministerie in Den Haag, afgelopen dinsdag aan tafel bij Pauw, over de zaak van Mitch Henriquez. De man die eerder dit jaar meende dat website GeenStijl geen recht van leven heeft: “Veel belangrijker is de vraag of onze samenleving niet zo fatsoenlijk moet zijn dat we met z’n allen zorgen dat dit soort onfatsoenlijkheid, dit soort grofheden, vanzelf verdampen, op een of andere manier, en dat dit soort websites geen recht van leven hebben, op het internet.” De man dus onmiddellijk uit zijn functie ontheven had moeten worden, door onze vrijheidslievende minister van Justitie.
Over de zaak Mitch Henriquez zei Nieuwenhuizen bij Pauw dat het pure pech was dat die videobeelden van het incident in de handen van het OM zo onscherp waren geworden, dat de scherpere beelden waar een advocaat van de familie mee op de proppen kwam niet uitmaakte voor het oordeel van de deskundigen, dat Mitch volgens het OM niet paars en blauw was aangelopen, en dat dit sowieso niets zei over de doodsoorzaak. Mitch Henriquez had weliswaar hersenschade opgelopen, zwellingen rondom beide ogen en breuken in het strottenhoofd, maar was waarschijnlijk door een zeldzaam stresssyndroom gestorven. “En dan geldt het Nederlandse strafrecht zo: Als het niet zonder enige vorm van twijfel is, dan moet er in Nederland vrijspraak volgen.” Ook meende hij dat de agenten Mitch niet moedwillig aan zijn lot overgelaten hadden, want ze hadden hem meegenomen naar het bureau en hadden daar de ambulance gebeld want ‘toen zagen ze dat dat op dat moment nodig was’. De agenten hadden ‘een afweging’ gemaakt, ook omdat er zoveel publiek was daar, dat kon alleen maar ‘tumult’ opleveren. Vrijspraak dus. Ze waren al voldoende gestraft.
Mijn mond viel open. Wat was dit toch een foute man! En was hier misschien meer aan de hand? Videobeelden die als een Srebrenica-fotorolletje behandeld worden, witte politiemannen die zogenaamd geen straf verdienen, hoofdofficieren van justitie die zich ermee bemoeien, is hier sprake van een complot, wellicht zelfs institutioneel racisme? Net als met dat Dokkum-verhaal? Al die witte mannen die samenspannen om onze zwarte medemensen te discrimineren, had dat clubje Sunny Bergman-activisten dan misschien toch gelijk? Of de NRC met Omtzigt en al die Russische invloeden? Eén groot complot? We kunnen niets meer uitsluiten tegenwoordig.
Gisteren ging ik echter dat requisitoir van het OM eens lezen en begon ik te twijfelen. Verwurging kon volgens het overgrote merendeel der deskundigen uitgesloten worden, het was meer waarschijnlijk dat dat zeldzame Acute Stress Syndroom was ingetreden. Het geweld en het verzet van Mitch tezamen hadden tot dat syndroom en de dood geleid. Geweld mogen politieagenten nu eenmaal inzetten, dat moeten zij soms zelfs, en de stressreactie hadden ze niet kunnen voorzien. Anders gezegd, het was gerechtvaardigd dat de politie geweld inzette want Mitch was flink aan het provoceren, wilde aan zijn arrestatie niet meewerken en verzette zich hevig. Het was niet het geweld, ook niet het onrechtmatige deel ervan, dat de dood veroorzaakte, maar dat Acute Stress Syndroom.
Dat terwijl het OM er zelf lange tijd vanuit was gegaan dat verwurging tot Mitch zijn dood had geleid. Als u boos wordt en tegenargumenten verzint, lees die vijftig pagina’s van het OM zelf eens (hier te downloaden). Zelfs de normaal zo scherpe Saskia Belleman, rechtbankverslaggever voor de Telegraaf, lijkt het niet in alle rust doorgenomen te hebben. “Het OM negeert ermee dat diezelfde deskundigen het over één ding wel roerend eens waren: zonder dat politiegeweld was Mitch Henriquez niet gestorven. Hoezo geen causaal verband?” Zo schreef ze in een kritische column. Een zeker causaal verband was er wel, ook dus tussen het verzet van Mitch en zijn overlijden, maar je kunt de agenten niet verantwoordelijk houden voor een onvoorzienbaar stress syndroom, dat is het punt. Überhaupt kan dat geen reden zijn om van geweld af te zien, mits het ingezet moet worden.
De twijfel sloeg dus toe. Zou die Bart Nieuwenhuizen toch een keer gelijk kunnen hebben? Potverdikkeme, misschien had ik te snel geoordeeld, net als NRC-haatblad over Omtzigt en dat clubje anti-Zwarte Piet-militanten over zo’n beetje heel Nederland. Onze moreel verheven, activistische oordelen, ze zijn niet altijd terecht.
Bart Nieuwenhuizen blijft trouwens een zak, al heeft hij deze keer misschien ‘s een keer gelijk.
