Zeg heeft u al een schuilkelder? Joshua Livestro, de oprichter van rechtse nieuwste Jalta, waarschuwt de mensheid dat de atoombom nogmaals gaat vallen. Deze week lanceerde de publicist een online-magazine en liet per tweet weten dat de naam ’Jalta’ was gekozen om aan te geven dat we ons mentaal in februari 1945 bevinden.
(Informatie voor niet-historici: tussen 4 februari en 10 februari 1945 besloten de geallieerde grootmachten, dat waren Engeland, Amerika en Rusland, om alvast na te denken over de tijd ná de oorlog. In een conferentie in de Russische badplaats Jalta beloofde Stalin aan de argwanende Churchill en de door polio aangetaste Roosevelt dat Europa een democratische geregeerd continent zou worden. Die belofte brak Stalin en Europa werd – na WO II – een verdeeld continent. Niet lang daarna kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog, nadat Amerika atoombommen wierp op Hiroshima en Nagasaki).
Livestro’s apocalyptische waarschuwing moest ik even tot me laten doordringen. Is het echt februari 1945?
Nadat ik deze gedachte had toegelaten, dacht ik ineens: wat een gelul allemaal, het is helemaal geen februari 1945. Als het iets is, dan is het januari 1982.
De redactie van Jalta.nl speelt perfect in op het moderne sentiment om lekker te somberen. Dat konden we in 1982 ook heel goed. Doe Maar was bang voor De Bom, Toontje Lager zong Viel Die Maar en de band Fischer Z zag een rode paddestoel aan de einder kleuren.
Puberaal melodrama, meer was het niet dat theatrale einde der tijden gedoe. De bom viel niet en de Russische Beer zakte grommend door zijn hoefjes nadat er een paar kernraketten op het Rode Plein werden gericht.
De Amerikaanse historicus Arthur Schlesinger opperde al eens de gedachte dat de geschiedenis niet lineair is, maar zich voortbeweegt in cycli. Schlesinger zag overeenkomsten tussen de roaring twenties en the fifties.
Volgens Schlesinger waren dit conservatieve tijdperken die werden afgewisseld door de progressieve periodes onder Roosevelt (1931-1945) en Kennedy & Johnson (1961-1969).
Schlesinger’s theorie is bekritiseerd, omdat je tijdperken onmogelijk met elkaar kunt vergelijken. Livestro’s poging om ordening aan te brengen is lovenswaardig, maar volstrekt achterhaald en vooral hilarisch onhistorisch.
Jalta.nl bedingt zich van belegen Koude Oorlog praatjes. Livestro presenteert zich graag als een post-moderne George Kennan, maar hij schurkt intellectueel meer aan tegen popzanger Henny Vrienten dan tegen de militaire strateeg. (Goeie tekst was dát trouwens van Doe Maar: ’Carrière maken, voordat de bom valt’).
Jalta bestaat net als De Correspondent – een journalistieke webwinkel van progressieve snit – niet uit sceptische journalisten met een open mind, maar uit dichtgetikte types die zich willen laten betalen voor hun digitale preekstukjes.
Bij De Correspondent werken zweefkezen die de chaos denken te kunnen bedwingen door pedante essays te schrijven, bij Jalta werken ze omgekeerd: daar doet de redactie zo zwartgallig mogelijk in de hoop dat de werkelijkheid dan een beetje meevalt.
De Correspondent en Jalta horen bij elkaar als Waylon en Ilse. Als Pepsi en Cola. Als liberalen en socialisten. Ze verachten elkaar, maar hebben elkaar nodig om zich te verheffen.
Met journalistieke verbazing heeft dit achterhaalde wij-zij denken allemaal niets te maken. De Correspondent en Jalta.nl bestaan bij de gratie van elkaar en zijn in wezen geboren uit negativisme. Je zou verwachten dat ze fris en fruitig de wereld willen bestormen, maar die intentie ontbreekt volkomen. Het is doodvermoeiende ik-weet-het-beter-journalistiek.
De drang naar vernieuwing in de journalistiek blijkt in veel opzichten een verlangen te zijn naar een nieuwe verzuiling. De verongelijkte en zelfgenoegzame toontjes van de twee nieuwe betaalsites zijn treuriger dan de tastende pogingen van de oudmediale mastodonten zichzelf uit te vinden.
Hopelijk wordt het voor die start-ups nóóit 1984, want de perestrojka bij de papieren tijgers dreigt heilzame effecten te hebben. Herman van Veen zag dat als een van de eerste aankomen toen hij in paniek zong: ’Mijn leven is totaal ontwricht, ik voel me overboord gegooid, vandaag las ik dit nieuwsbericht: De bom valt nooit.’
