De jaarlijkse ‘Strategische Monitor‘ kwam gisteren uit. Dankzij het samenwerkingsverband van de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken met Clingendael en het HCSS kunnen wij elk jaar opnieuw concluderen dat de ‘onzekerheid toeneemt’ en dat Europa is omringd door ‘een gordel van instabiliteit’. Dit jaar worden we zelfs gewekt door ‘geesten uit het verleden’. Op het eerste gezicht lijken de knappe koppen te weten waar ze het over hebben. Ze gebruiken tenslotte grafieken, datasets en dure woorden zoals CAMEO Quad Classes. Nou. Dat moet wel snor zitten (pun intended).
Het enige wat waarschijnlijk snor zit aan het rapport, zijn de gages die ervoor zijn betaald. En it shows, want de gemakzucht en intellectuele luiheid lijken groter dan ooit.De denktank-wereld en allerhande policy wonks die Den Haag rijk is, zijn sinds 9/11 blijven hangen in de kopieermachine. Jaar in, jaar uit wordt ons verteld dat de wereld onzekerder wordt. Mede hierdoor heeft de Strategische Monitor drie fundamentele en structurele problemen.
1. Je kunt geen verandering verklaren met een constante. Je kunt pas spreken van ‘groei’ of ‘afname’ als je het kunt afzetten tegen een eerder tijdspunt. Als de wereld dus elk jaar onzekerder wordt, moet er ergens een ijkpunt zijn geweest. Een magisch jaar nul waarin er geen terroristische aanslagen, oorlogen of diplomatieke spanningen waren. Het zijn de belangrijkste conclusies van de Strategische Monitor de afgelopen jaren, maar die lijken wel het minst van alle bevindingen te worden gestaafd.
2. Je kunt onzekerheid niet berekenen (risico overigens wel). Wat je niet kunt weten, kun je tenslotte ook niet meten. Je kunt een inschatting maken, op basis van omgevingsfactoren, maar hier komen ingewikkelde formules en wiskundige modellering bij kijken. Iets waar nog geen enkele Strategische Monitor op was te betrappen. Waarom dan wel roepen dat de wereld jaarlijks onzekerder wordt? Wel, wie wil er nou niet jaarlijks (betaald) adviseren hoe hard ze zelf nodig zijn?
3. Je kunt geen wilde conclusies baseren op vuile data. De Strategische Monitor gebruikt volstrekt onbetrouwbare data waar geen enkele politicoloog mee geassocieerd wil worden. Er wordt namelijk (ook in eerdere edities) gebruik gemaakt van de zogenaamde Global Database of Events, Language and Tone, kortweg GDELT. De oprichter van het project, Kalev Leetaru, is vorig jaar van de Universiteit van Illinois afgetrapt wegens academisch wangedrag. De universiteit was er namelijk achtergekomen dat Leetaru onderzoeksmateriaal had gestolen en het bewijs naar de originele bronnen had vernietigd. Vakgenoten doken dieper in de dataset en kwamen er achter dat deze hooguit bruikbaar is om (mits toegepast vanaf 2006) het aantal nieuwsberichten over internationale gebeurtenissen te tellen, maar dat de set verder geen enkele van de hooggespannen verwachtingen waarmaakt.
Het is methodologisch volstrekt onverantwoord om deze dataset te gebruiken voor andere doeleinden. De dataset is (terecht) verbannen uit de academische regionen. Academische vakbladen weigeren papers door te sturen voor peer review zodra zij zien dat GDELT wordt gebruikt. Kortom: elke academicus die wil publiceren (of serieus genomen wil worden door vakgenoten) zal zijn vingers niet branden aan deze onbetrouwbare datacollectie. Toch weerhield dit de Haagse denktankwereld en hoge ambtenarij er niet van om GDELT toch lachend te gebruiken en hier grootse conclusies aan te verbinden, zoals het verklaren van trends in de mate van samenwerking of conflict op het internationale toneel. Volstrekte waanzin.
Waarom is dit erg, of zoals een onderzoeker zou zeggen: so what? Welnu, door het semi-wetenschappelijke aura dat rond dergelijk ge-hobby hangt, hebben dit soort rapporten de vervelende neiging om serieus genomen te worden door beleidsmedewerkers en zelfs ministers – en dientengevolge vaak ook door de media. De minister van Defensie zei zelfs dat “De Strategische Monitor een cruciaal handvat is voor de beleidsontwikkeling van Defensie.” God sta ons bij.
Jeanine: NEE! Ren weg nu het nog kan! Gooi dat ding door de versnipperaar. Weet je wat? Gooi meteen de opdracht voor de monitor van volgend jaar er ook maar achteraan. Want zodra peperdure externen, permanent verontwaardigde snorren en beleidsblaters in Oger-pak en bruine puntschoenen elk jaar met dezelfde conclusie komen, zich lachend baseren op ondeugdelijke bronnen en het alsnog het lef hebben het eindresultaat ‘onderzoek’ te noemen, dan gaat er iets mis. Onze mannen en vrouwen in uniform zijn bereid hun leven te geven, het minste wat politiek en maatschappij terug kunnen doen is ervoor zorgen dat de politieke keuzes die gemaakt worden (of je het er mee eens bent of niet) zo goed mogelijk geïnformeerde keuzes zijn.
Paniekzaaiende herhaalonderzoeken op basis van valse GDELT-meuk jaar na jaar serieus blijven nemen, doet ons militair personeel écht te kort.
