Sinds afgelopen donderdag is Tarik Z. de ongekroonde lobbykoning van de GGZ. Tarik bespaarde in een luttele vier minuten miljoenen aan lobbykosten (minus de kosten van een neppistool). Het taboe op de zogenoemde geestesziekten leek lange tijd niet te doorbreken, maar Karst, Tristan, Bart en nu ook Tarik hebben inmiddels duidelijk gemaakt dat psychiatrische aandoeningen serieuze ziektes zijn. Het zijn aandoeningen die – in tegenstelling tot de meeste lichamelijke ziekten – niet alleen de patiënt zelf ellende berokkenen, maar ook potentieel ernstige schade voor de omgeving kunnen veroorzaken.
Onze minister van Volksgezondheid denkt daar nog steeds anders over en blijft het lastig vinden om adequaat om te gaan met psychiatrische ziektes. Vaak spelen persoonlijke motieven en ervaringen een rol in de ondefinieerbare weerzin die mensen kunnen voelen jegens de psychiatrie. Ik verdenk onze minister hier ook van, want het is uiterst onwaarschijnlijk dat haar ‘inzichten’ op medisch wetenschappelijke know-how zijn gebaseerd, of ik moet een cruciale review in één van onze vakbladen hebben gemist.
Mensen doodschieten, het Koningshuis proberen uit te roeien of de nationale televisie platleggen: de gemiddelde patiëntenvereniging zou z’n vingers aflikken bij zoveel maatschappelijke aandacht voor reuma, Parkinson of een ongezellige kankersoort.
Ik heb dagelijks te maken met patiënten die in contact staan met ‘het hogere’, opdrachten krijgen van geheime diensten, boodschappen uit de kosmos opvangen, de nieuwe wereldorde hebben ontdekt in een tros druiven of overal kleine Geertjes zien. De meeste van deze patiënten zijn angstig, sluiten zich op of worden op tijd opgesloten als ze te bedreigend zijn voor zichzelf of hun omgeving. Vaak ontstaat de verwardheid of psychose vanuit de ziekte schizofrenie, een bipolaire stoornis of drugsmisbruik.
Tarik Z. kwam, hoe cynisch, letterlijk en figuurlijk in beeld op dezelfde dag dat minister Schippers het Bestuurlijk Akkoord GGZ opzegde naar aanleiding van de afwijzing door de Eerste Kamer van de wetswijziging voor ‘het verruimen van de mogelijkheden voor selectieve inkoop door zorgverzekeraars’. Oftewel het aan banden leggen van de vrije artsenkeuze. In een schrijven van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie aan haar leden staat dat ‘de minister het de partijen kwalijk neemt dat zij zich vooraf de Kamerbehandeling ‘tegen’ wijziging van artikel 13 uitten en is van mening dat met het niet doorgaan van het wetsvoorstel het akkoord niet meer kan worden uitgevoerd. Door de opstelling van de GGZ partijen spreekt zij van een vertrouwensbreuk’.
Vrij vertaald: de minister is pissed and she doesn’t like to be pissed.
Frappant, want als de zorgverzekeraars zich aan hun afspraken houden, is Schippers niet zo in haar kuif gepikt en worden de akkoorden volgens mij niet zomaar opgezegd.
De vraag is hoe lang we bestuurders met onvoldoende kennis van zaken nog aan het roer moeten laten staan. Ze dwingen ons om de werkelijkheid om te keren, want inmiddels is het op de werkvloer al zover gekomen dat we slechts bepaalde diagnoses mogen behandelen, ‘ anders wordt de diagnosebehandeling niet vergoed of krijgt de patiënt de rekening thuisgestuurd’. Naast het feit dat het een gotspe is dat de zorgverzekeraar bepaalt wie hulp krijgt en wie niet, in plaats van de psychiater, is het ook een gevaarlijke tendens. Psychiatrische aandoeningen bestrijd je niet door ze te negeren of niet te vergoeden.
Patiënten zoals Tarik creëren hun eigen realiteit en houden zich daarbij meestal niet aan de afspraken met de zorgverzekeraars.
Ik ben nog steeds benieuwd naar de speech die Tarik had willen afsteken. Hij gaf aan dat hij ‘via inlichtingendiensten zaken had vernomen die de huidige samenleving in twijfel trekken’. Ik denk dat we goed moeten luisteren naar mensen zoals Tarik, ook al zijn ze misschien psychotisch. Ze laten namelijk zien dat onze samenleving minder maakbaar is dan we denken. Een veilige samenleving realiseer je niet door middel van slagbomen, bewakers en afluisterapparatuur, daarvoor hebben we verstandige mensen met kennis van zaken nodig die ons land en haar inwoners kunnen beschermen tegen de kwade machten van bovenaf.
