De VVD is bang dat de Eerste Kamer politiek bedrijft. De partij is bang dat de oppositie in de senaat, waar de regering geen meerderheid heeft, om politieke redenen wetten zal tegenhouden. De VVD weet waarover ze spreekt, want het is juist deze partij die de Eerste Kamer zo politiek heeft gemaakt. Ik herinner me een voorbeeld uit september 2005 – ik was toen zelf lid van de senaat – dat duidelijk maakt hoe de VVD de Eerste Kamer gebruikte om ervoor te zorgen dat bedrijven smeergeld kunnen blijven aftrekken van de belasting.
In 1995 kregen wij op onze kop van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), omdat bedrijven die in het buitenland smeergeld betaalden dat in Nederland konden aftrekken van de belasting. Daarmee subsidieerden wij omkoperij in het buitenland. De belastinglobby slaagde er jarenlang in om maatregelen te voorkomen, totdat andere landen het te gortig vonden. Een wet om dit soort praktijken tegen te gaan werd in 2005 met algemene stemmen door de Tweede Kamer aangenomen.
Daarna richtte de belastinglobby zich op de VVD en het CDA in de Eerste Kamer, die hier destijds een meerderheid hadden. Dinsdag 6 september 2005, de dag dat de wet in de senaat werd behandeld, liepen allerlei stille types door de gangen van de senaat en vond druk overleg plaats in de koffiekamer. Tot grote verrassing van toenmalig CDA-staatssecretaris Joop Wijn verklaarden VVD en CDA, die in de Tweede Kamer vóór de wet hadden gestemd, dat zij het voorstel niet zouden steunen. Smeergeld bleef aftrekbaar van de belasting.
De Eerste Kamer is een parlement, daarin zitten politici. Door een gebrek aan aandacht van journalisten kunnen in de senaat in alle stilte zaken worden gedaan. Als senator heb ik me vaak verbaasd over de politieke spelletjes die vooral door de VVD in de Eerste Kamer werden gespeeld. Heel vaak had dit te maken met belastingen. Als de VVD echt meent dat de Eerste Kamer geen politiek mag bedrijven, moet de partij komen met een voorstel om de senaat op te heffen. Tot dan moet de partij ophouden met klagen over problemen die ze zelf heeft veroorzaakt.
Ronald van Raak is Tweede Kamerlid voor de SP
