Zo ongeveer 2 tot 2,5 miljoen Catalanen zijn al jarenlang bezig met de voorbereiding van een federaal Europa. Nu nemen zij publiekelijk de leiding in de democratische en vreedzame oprichting van een Verenigd Europa. Puigedemont en de zijnen zijn inmiddels afgereisd naar Brussel.
Toen ik in 1994 bij Heineken in dienst trad verkondigde mijn toenmalige CEO-op-de-achtergrond al het ideaal van een Verenigd Europa. Je zou het niet van een bierbrouwer verwachten, maar Freddy Heineken berekende dat 75 federale staten het alternatief zouden gaan vormen voor de huidige unie van 28 landen. Waarom? Het leek een filosofische en tegelijkertijd pragmatische stelling dat elke vorm, elk ding, en dus ook elke staat een ideale omvang kent. De ideale omvang ontstaat als hetgeen werkbaar of volmaakt is.
Mijn Catalaanse buren voldoen aan Freddy Heineken´s werkbaarheid criteria: elke staat zou zo´n vijf tot tien miljoen inwoners hebben (Catalonië telt er zo´n 7.5 miljoen), lokale zaken kunnen zelf geregeld worden (belastingheffing en distributie, wetgeving rondom stierengevechten, gender neutrale maatregelen, abortuswetgeving en nog zo wat) en samenwerken in EU-verband is nodig wanneer er dreigingen van buitenaf zijn (dus niet vanuit Spanje maar vanuit bijvoorbeeld China of Rusland) en welkom als het gaat om sociale zaken als onderwijs, gezondheidszorg en andere voorzieningen (iets waar de Catalanen trots op zijn).
Laten we voor het gemak even aannemen dat u en ik momenteel afstevenen op Freddy´s Verenigd Europa van 75 federale staten. Waar te beginnen? Het Catalaanse antwoord luidt: op alle vlakken tegelijk. De Catalanen zijn namelijk niet alleen democraten in tijden van verkiezingen. Nee! De Catalaan is ook ondernemer, werkloze, belastingbetaler, ouder, sportclub-lid, buurtfeest organisator, ambtenaar, kunstenaar en nog zo wat. In al die rollen zal de Catalaan de democratische oppositie vertolken.
De door Madrid aangestuurde systemen zullen daardoor langzaamaan ondermijnd worden. Simpelweg een kwestie van het systeem van binnenuit ontkrachten. Er is niet veel voor nodig, wellicht een leidinggevende niet helemaal goed begrijpen, af en toe ziek zijn, staken, langzaam aan doen, lange lunchpauzes; de Catalanen zijn er in de loop der jaren al redelijk in getraind.
En wat kan Madrid? Ambtelijke kantoren innemen die afgeschermd worden door duizenden Catalanen? De Catalaanse grens met Frankrijk, de zeehavens en het vliegveld sluiten? De financiële kranen dichtdraaien? Het internet platleggen? Het lijkt onhaalbaar zonder inzet van een (digitaal) leger. Maar met geweld tegen vredelievende Catalanen verliest Madrid de strijd.
Is er een alternatief? Ja! Wellicht kan de centrale macht het Catalaanse volk verleiden, of de dialoog aangaan. Maar daar lijkt het te laat voor. De Catalanen zitten niet stilletjes af te wachten. Volgens mijn buren wordt er tijdenlang hard gewerkt aan het opzetten van parallelle systemen waar de Catalaanse republiek straks op zal varen. Die systemen zullen als voorbeeld dienen voor andere volkeren die autonomie nastreven op basis van ideale omvang.
Is het democratische oppositie of burgerlijke ongehoorzaamheid van mijn Catalaanse buren? Het hangt ervan af aan wie je het vraagt. Freddy Heineken had er in ieder geval voor getekend.
