Iemand vertelt je over een ernstige fraude, een overtuigend verhaal, met harde bewijzen. Maar je kunt niets doen, omdat de melder doodsbenauwd is zijn baan te verliezen, in financiële problemen te komen en sociaal geïsoleerd te raken. Wat moet je als Kamerlid doen? Je hebt ook weinig mogelijkheden om informatie te onderzoeken en problemen op te lossen. Dinsdag steunde de Kamer mijn wet voor een Huis voor klokkenluiders. Mensen die misstanden melden krijgen ontslagbescherming, het Huis doet een onafhankelijk onderzoek en komt met aanbevelingen hoe de problemen kunnen worden opgelost.
Niet alleen ministers, maar ook Tweede Kamerleden kunnen wetten maken. Voor een individueel Kamerlid, zeker een van de oppositie, is het echter niet gemakkelijk om voor zo’n initiatiefwet een meerderheid te krijgen, zeker niet als het gaat om zo’n gevoelig onderwerp. De belangen zijn groot. Niet alleen is er felle oppositie van de regering, ook inspecties en toezichthouders verenigden zich in een uniek front, onder leiding van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Immers: deksels gaan van doofpotten, als een onafhankelijk Huis onafhankelijk onderzoek kan gaan doen.
Klokkenluiders zijn niet van VNO-NCW, mensen die misstanden melden zijn van ons allemaal. Klokkenluiderszaken leiden maar al te vaak tot strijd, in de media en voor de rechtbank, een strijd die een melder zelden wint. En als een klokkenluider wel zijn gelijk haalt, wordt de misstand nog niet weggenomen. Ik heb geprobeerd dit strijdmodel te doorbreken, door brede samenwerking te zoeken in de Kamer. Manon Fokke (PvdA), Gerard Schouw (D66), Gert-Jan Segers (CU), Linda Voortman (GL), Esther Ouwehand (PvdD) en Norbert Klein (50Plus) hebben de wet mede verdedigd.
Steun kregen we in de Tweede Kamer ook van de PVV, waardoor we tevens een meerderheid hebben in de Eerste Kamer. Toch zal de behandeling in de Senaat nog spannend worden, omdat de lobby van VNO-NCW zich nu richt op de senatoren. Mijn politieke loopbaan ben ik begonnen in de Eerste Kamer, ik weet uit ervaring hoe invloedrijk de werkgevers daar zijn. Een klokkenluider zei dat hij deze wet zag als een mooi kerstcadeau. Mensen die hun burgerplicht deden, maar in grote problemen zijn gekomen, hebben nu de hoop dat er echt iets gaat verbeteren.
Ronald van Raak is Tweede Kamerlid voor de SP
