Na de dood van grensrechter Richard nieuwenhuizen en de daaropvolgende terechte aandacht voor geweld op de voetbalvelden, moest de KNVB wat doen. Gisteren presenteerden ze een aantal heldere plannen tegen voetbalgeweld. Kritiek is makkelijk en het is natuurlijk nooit genoeg. Maar de KNVB is gewoon goed op weg. Ze hebben goed geluisterd. De echte mentaliteitsverandering tegen de verziekte voetbalcultuur moet evenwel nog komen.
De lijn van de KNVB voorstellen is gewoon goed. Een aantal van mijn eerdere kritiekpunten worden aangepakt en nog wat andere dingen worden aangekaart. De meest in het oog springende is misschien de invoering van de tijdstraf. Geen gele kaarten meer in het lagere amateurvoetbal, maar tien minuten eruit. Hierdoor krijgen spelers en teams meer last van een gele kaart. Dat is een hele goede maatregel Een gele kaart is nu alleen leuk voor de KNVB, omdat die een boete int. Als die kaart al wordt opgeschreven. Straks zullen spelers elkaar gaan corrigeren. Een gele kaart wegens mekkeren op de scheids zorgt er dus gewoon voor dat je met z’n tienen speelt. Dat wil niemand in de teamsport die voetbal is. Er was al kritiek op omdat een onterechte gele kaart nu meer consequenties zou hebben. Dat is onzinkritiek: accepteren dat scheidsrechters ook fouten maken is juist het allerbelangrijkste in deze materie
Een hele belangrijke maatregel is de spelregelkennis die de KNVB verplicht wil gaan stellen. De kennis van spelregels bij voetballers is nu heel beroerd. Één spelregelquizje bij de B-junioren is daarvoor niet genoeg, dat moet herhaald worden en uitgebreid, maar het idee is in orde. Het verbeteren van spelregelkennis geldt overigens ook zeker voor alle professionals die met voetbal bezig zijn. Dat is niet per se in handen van de KNVB, maar alle trainers, analytici en commentatoren kennen nauwelijks de spelregels. Daar mag ook nog wel wat aan gedaan worden.
Het meldpunt voor voetbalgeweld, inclusief follow-up inzake bijvoorbeeld rechtsbijstand of eventuele hulp bij verwerking is ook veelbelovend. Hopelijk kan de KNVB het waarmaken dat in te stellen en goed te laten draaien. Nog belangrijker is dat daar ook intimidatie op gemeld wordt en niet alleen de fysieke mishandelingen. Tegelijkertijd is er ook een meldpunt voor wat minder zware problemen. De KNVB kan daar patronen uithalen en zo beter aanvoelen wat er aan de hand is.
Het plan om slechte verenigingen aan te pakken klinkt ook als muziek in de oren. De ellende zit niet alleen maar wel voornamelijk bij duidelijk aan te wijzen clubs. Die clubs kunnen vaak gewoon doorspelen, zichzelf reddend met een mengeling van intimidatie en beterschap beloven. Die clubs wil de KNVB gaan aanpakken, extra mensen erop zetten, de clubs helpen. Maar uiteindelijk ook door de clubs niet meer te laten voetballen. Dat kan nog wel een probleem worden: dezelfde clubs, vaak een afvoerputje van sociale problemen met tokkies en allochtonen, worden ook door gemeenten krampachtig in stand gehouden. Die zijn vaak belangrijk in de sociale agenda van gemeenten. En welke wethouder durft er in verkiezingstijd een club te sluiten? De kans is daarom volop aanwezig dat KNVB en lokale overheden hier gaan botsen is groot, maar dat betekent niet dat je het niet moet proberen.
Ja, dit actieplan bevat goede punten. De KNVB heeft het ook van ondergetekende voor de kiezen gekregen, maar dit is gewoon goed. Er staat wel overbodige symbolische onzin in als “duidelijk leesbare gedragsregels voor iedereen”, maar dat kunnen we door de vingers zien. De voetbalbond vergeet echter een cruciaal punt: dit zijn institutionele oplossingen, die nog geen totaaloplossing bieden voor het ware probleem. Het ware probleem is namelijk dat de houding richting arbitrage in het voetbal verrot is. Kritiek op de scheidsrechter is te normaal. De oplossing daarvoor is – paradoxaal genoeg – de scheidsrechter van z’n voetstuk te halen, door iedereen scheidsrechter te laten zijn. Vanaf zo vroeg mogelijke jeugd. Daarmee krijgt iedereen een ander beeld van fluiten en wordt het normaal om gewoon tegen de scheids te doen. Verder moet de KNVB ook verder met het strenger bestraffen van intimidatie- en geweldplegers. Dat is ook een essentieel onderdeel.
Drie maanden na de dood van Richard Nieuwenhuizen gaat de grootste sportbond van Nederland echt een aantal dingen veranderen en aanpakken. Dat is voor een bureaucratische organisatie als de KNVB heel snel en dat is dus alleen maar te prijzen. Kritisch volgen blijft belangrijk, want plannen maken is mooi, ze ook streng en consequent toepassen is nog veel belangrijker. Voor dit plan verdient de KNVB lof, ze mogen nu gaan bewijzen dat ze deze eerste stap ook echt gaan maken. Tegelijkertijd moet de voetbalbond snel verder met het aanpakken van de hogere amateurs en de profvoetballers en hun omgeving. Het allerbelangrijkste blijft natuurlijk dat alle voetballers (en scheidsrechters) gewoon gaan doen. Dat ons voetbal afstand van de verziekte voetbalcultuur neemt. Dat hebben de bondsbazen van de KNVB niet in de hand, maar de miljoen KNVB-leden wel.
Huub Bellemakers is voetballer en scheidsrechter op de allerlaagste amateurniveau’s. Luister ook het interview op radio2 terug.
