Schaliegas dreigt weer op de Nederlandse en Brabantse agenda te komen. Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) deze week moet Nederland het omstreden gas nu uit de bodem halen.Volgens het rapport hebben we genoeg kennis en technologie om schaliegas milieuvriendelijk te winnen, als vervanging van aardgas. Ik ben het daar niet mee eens. De winning van schaliegas is riskanter dan de winning van aardgas, wat regelmatig aardbevingen veroorzaakt in Groningen. Eerder kwamen allerlei Brabanders in actie tegen een geplande vergunning voor het naar boven halen van aardgas.
Milieuorganisaties maken zich onder meer zorgen over de vervuiling van grondwater. Het schaliegas bevindt zich in leisteenlagen op 2 kilometer diepte of meer, dus onder de watervoerende lagen in onze bodem. Het gas wordt gewonnen door het ondergronds breken van de steenlagen en door het inspuiten van water en zand onder hoge druk, gemengd met oplossende chemicaliën. Deze techniek heet ‘fracken’. Het ontstane mengsel (‘produced water’) komt naar de oppervlakte en moet afgevoerd als zwaar chemisch afval. Een deel blijft achter in de bodem.
De voorstanders wijzen op de voordelen en de praktijk in de VS. In de Verenigde Staten is een schaliegasrevolutie aan de gang, een soort goudkoorts 2.0. De Amerikaanse industrie kan hierdoor aanzienlijk goedkoper produceren dan de Europese. Ook Groot-Brittannië heeft er wel oren naar. Beide landen zijn echter tegen problemen opgelopen, zoals ontsnappend methaangas en aardbevingen. In de VS heersen er wildwest-toestanden in deze branche, waarbij soms zelfs niet bekend is welke cocktails van chemische middelen men gebruikt bij het fracken. Volstrekt onaanvaardbaar!
Het staat als een paal boven water dat de huidige winmogelijkheden niet veilig zijn. De verschillende landen die schaliegas winnen, maken hun eigen afweging, de delfstoffenwetgeving valt onder de nationale bevoegdheid. Frankrijk, Duitsland en Bulgarije hebben een verbod uitgevaardigd voor fracken. Nederland is er nog niet uit. Het kabinet schuift het besluit steeds voor zich uit.
De winningstechnieken van het schaliegas zijn volop in ontwikkeling. Ik heb de Europese Commissie gevraagd de mogelijkheden van winning zonder het gebruik van chemicaliën te onderzoeken. Want winning moet wel 100 procent safe zijn. De positie van de unieke Nederlandse drinkwatervoorziening moet goed beschermd blijven, dat staat voor mij als een paal boven water. Daarom is het nu helemaal niet erg de schaliegasvoorraden in de bodem te laten zitten.
Volgens het IEA zullen de VS en Europa door de eigen productie minder afhankelijk worden van buitenlands gas. De invloed van grote producenten zoals Rusland zal daarom afnemen. Dat is juist. Ook het Europees Parlement en vooral de Oost- en Midden-Europese landen willen Europa minder afhankelijk maken van energie uit landen en regio’s als Rusland en het Midden-Oosten. Maar dan wel op een andere manier dan met schaliegas. Ik zie meer toekomst in hernieuwbare, duurzame bronnen energiebesparing. Dat bespaart ons de nadelen van zowel schaliegas, de afhankelijkheid van Rusland & co en CO2-uitstoot!
Daarom heb ik voor strenge energie en klimaatdoelen voor 2030 gestemd: 40 procent CO2 reductie, een aandeel van 30 procent van duurzame energie in de energiemix en 40 procent meer energie-efficiëntie.
Energiewinning blijft een nationale zaak. Europa heeft niet veel te zeggen op dit gebied, behalve dat wij in de milieuwetgeving bepalen welke stoffen niet worden toegelaten. Bovendien heb ik gevraagd om een EU-verplichting om steeds de best beschikbare technieken toe te passen.
Het Europese Joint Research Centre in Sevilla werkt hier nu aan. De noodzaak om de huidige fracking-technologie verder te ontwikkelen biedt verder kansen voor innovatie en economische groei. De tijd die gemoeid is met het ontwikkelen van veilige winningsmethoden verdient zich terug. Vol gas voor duurzame energieproductie is ons voornaamste spoor.
Het schaliegas zit goed opgeborgen en loopt niet weg. Daarom zeg ik nu nee, maar niet voor de eeuwigheid.
