Als iets mijn aandacht weet te trekken – en niet alleen mijn aandacht, trouwens – dan is het wel een blote vrouw. Alleen al daarom werp ik mij met graagte in de discussie die ontstond nadat Rosemarie Buikema, hoogleraar Kunst, Cultuur en Diversiteit aan de Universiteit Utrecht in NRC Handelsblad bekend had gemaakt dat ze geen ‘levensgrote’ blote vrouwen op reclameborden in Nederland wil zien. ‘Niet omdat ik preuts ben, maar omdat ik medeverantwoordelijk ben voor Nederland als multiculturele samenleving, waar iedereen zich op zijn plaats moet kunnen voelen.’ Het is bewonderenswaardig hoe serieus sommige mensen hun verantwoordelijkheid opvatten. Mevrouw Buikema voelt zich vooral verantwoordelijk voor ‘bepaalde groepen burgers’ die door de ‘pornoficering van onze samenleving’ worden aangezet ‘tot een steeds extremere vorm van lichaamsbedekking’. Zou ze misschien moslims bedoelen? Bij mijn weten wordt de burka niet door streng gereformeerde vrouwen gedragen.
Mevrouw Buikema’s verantwoordelijkheidsgevoel voor ‘bepaalde groepen burgers’ is prijzenswaard, maar helaas geeft ze ervan blijk geen enkele verantwoordelijkheid te voelen voor de overgrote meerderheid van de burgers in dit land die geen enkel probleem heeft met blote vrouwen op reclameborden. Toch vindt ze dat het daarmee afgelopen moet zijn, want ‘een multiculturele samenleving heeft behoefte aan een beeldtaal die iets te raden overlaat en die de mystiek der dingen honoreert’.
Gek is dat, ik maak ook deel uit van die multiculturele samenleving, maar voel ik die behoefte helemaal niet. En van een wetenschapper, en dat pretendeert mevrouw Buikema toch te zijn, verwacht ik dat die de mystiek der dingen niet honoreert, maar juist doorprikt. Obscurantisme kunnen we beter aan religies overlaten. Aan de islam bijvoorbeeld, die zo obscurantistisch is dat die niet alleen ‘levensgrote’ vrouwen op reclameborden, maar zelfs levende vrouwen aan het zicht wil onttrekken. Daar gaat het wat mij betreft om in deze discussie – of daar zou het over moeten gaan.
Mevrouw Buikema pleit voor een knieval voor de duisterste krachten binnen de islam die vrouwen onzichtbaar willen maken, niet ‘als cultuurkritiek, als uitdrukking van andere dan op consumentisme gerichte opvattingen’, zoals zij in NRC Handelsblad stelt, maar om een machistische, patriarchale godsdienst in stand te houden. Want als ‘bepaalde groepen burgers’ zich ‘een steeds extremere vorm van lichaamsbedekking’ aanmeten in reactie op de ‘pornoficering van onze samenleving’, hoe verklaart mevrouw Buikema dan de heersende vrouwenmode in Raqqa, de hoofdstad van het kalifaat, waar toch een nijpend tekort bestaat aan blote vrouwen op reclameborden? In feite is het pleidooi van mevrouw Buikema tegen blote vrouwen op reclameborden vrouwvijandig. Laten we blij zijn dat hier, in het Vrije Westen, vrouwen nog gezien mogen worden.
En dat we hier liever bloot dan dood zijn.
