“Tja, als je de film terugdraait, kijk je er altijd anders tegenaan”. Zou Louise Gunning deze week gedacht hebben aan die woorden die zij op 11 maart uitsprak tegen de Volkskrant? Ze zat toen middenin een charmeoffensief. Wat moet je met zo’n zinnetje met de kennis van nu? Afgelopen zaterdag was ik op het Spui. Ik zag hoe politie te paard inreed op vreedzame studenten en docenten. Het was een bewuste keuze van het College van Bestuur (CvB). Geweld tegen eigen studenten en staf. Het is onbegrijpelijk en onvergeeflijk. Het is ook onrechtmatig. De stok die het CvB van de rechter verkreeg om de studenten mee het Maagdenhuis uit te kunnen slaan is gebaseerd op verzinsels.
Vorige week klapten de onderhandelingen tussen het bestuur en drie grote betrokken partijen. De Nieuwe Universiteit (DNU, de actiegroep van de bezetters) kon niet instemmen met het voornemen van het CvB individuele actievoerders te willen vervolgen. Voor het CvB was de maat vol. Het stapte naar de rechter om per direct te kunnen ontruimen. De argumenten waren drieledig. Ten eerste zou de veiligheid in het Maagdenhuis tijdens het geplande Festival van de Wetenschappen niet gewaarborgd kunnen worden. Daarnaast zouden de bezetters voor 500.000 euro aan schade hebben aangericht aan het pand. Tot slot zou er geen sprake zijn van een homogene groep actievoerders, waardoor zij zich juridisch niet op burgerlijke ongehoorzaamheid kunnen beroepen.
Dat laatste punt klopt. DNU sprak vorige week niet met één stem. Betrokken docent Rudy Valkhoff verbaasde zijn medebezetters zichtbaar toen hij bij de persconferentie “hardere acties” aankondigde. Onhandig. Dit was het moment van zwakte waarop het CvB leek te wachten. Daarom verzon het de twee andere argumenten. De vijf ton schade zong snel rond in de media. Tegenstanders grepen het gretig aan in hun frame van vernield eigendom. Maar het klopt niet. NRC Next deed een factcheck: niet waar, was het oordeel. Ook de UvA geeft toe dat het niet klopt.
Folia maakte een handig taartdiagram met alle kosten. Het bedrag gaat voor bijna de helft over extra kosten van beveiliging. Er zijn ook extra personeelskosten gemaakt voor ICT. Daarnaast moet de UvA 58.000 euro betalen aan cateraar Eurest wegens omzetderving. Voor het heropstarten van de lift en de verwarming berekent het CvB 25.000 euro Het is dus absoluut niet zo dat de bezetters een monumentaal pand hebben gesloopt. Eerder laat de vijf ton zien hoe duur de onderdelen van de UvA zijn.
De UvA zei tegen de rechter te vrezen voor Project-X-achtige toestanden tijdens het Festival van de Wetenschappen dat de bezetters afgelopen weekend zouden organiseren – nota bene een evenement dat het CvB zelf had voorgesteld. Er hadden zich op Facebook wel 800 mensen aangemeld. Nu weet iedereen die wel eens op attending klikt dat zo’n aantal niets zegt. Bovendien was de UvA helemaal niet zo bezorgd over grote groepen in het Maagdenhuis toen Typhoon kwam optreden. Woordvoerder Yasha Lange vond dat evenement helemaal te woepie wauw.
Toen het CvB op dinsdag nog aan het onderhandelen was over het vertrek uit het Maagdenhuis vond men het bovendien prima dat het Festival zou doorgaan. Op band zijn er duidelijke afspraken vastgelegd waaruit op geen enkele manier blijkt dat er twijfels waren over de veiligheid. Het is dus een argument dat er later bij verzonnen is.
De rechter slikte de onzin van het CvB. Er mocht ontruimd worden. Vervolgens liet het bestuur dat besluit betekenen. De Amsterdamse burgemeester was terughoudend: “‘De driehoek gaat er van uit dat het College van Bestuur van de UvA het vonnis zal gebruiken om met de studenten afspraken te maken over een ordentelijk vertrek uit het Maagdenhuis”, citeert Folia. Het CvB zette door, ondanks dat duidelijk was dat de bezetters maandag na het Festival zouden vertrekken.
Het is niet zo dat het CvB niet anders kon. Deze bestuurders kozen er moedwillig voor om studenten en docenten hardhandig weg te laten ruimen met groots politievertoon. Zij waren inmiddels al buiten. Hoogleraar Guy Geltner oreerde over middeleeuwse geschiedenis terwijl de ME paradeerde alsof ze een veldslag in de stijl van Genghis Khan ging uitvechten. Het College van Bestuur zette geweld in tegen studenten die wilden luisteren naar wetenschappers. Absurder wordt het niet.
Het CvB is onredelijk, terwijl het een instelling moet besturen waar rede hoog in het vaandel staat. Dat werkt niet. Docenten die eerst gematigd waren, vinden nu na dit vertoon net als de bezetters dat het CvB moet vertrekken. Het CvB zal verantwoording moeten afleggen. Er is een Raad van Toezicht en die zou hierom moeten vragen. Dat dat niet gebeurt is niet verwonderlijk: als je de Raad mailt, krijg je namelijk antwoord van Louise Gunning. De belangenverstrengeling is schaamteloos en tekenend. Hopelijk durven de COR en de CSR zich wel te roeren.
Het CvB moet aftreden, maar daarmee zijn de problemen niet verholpen. De competente rebellen van de UvA denken volop constructief mee. Student Jaap Oosterwijk deed een voorstel voor een interim-voorzitter, decaan van de Rechtenfaculteit Edgar du Perron. Financieel geograaf Rodrigo Fernandez stelt dat het vastgoed van semipublieke instellingen zoals universiteiten terug naar de staat moet. “De UvA bestaat uit onafhankelijke denkers die houden van het onderzoeken, het lef hebben door te vragen en het openlijk met elkaar oneens durven zijn” adverteert de UvA op haar website. Het is tijd dat de universiteit een bestuur krijgt dat die missie onderschrijft.
