Linkse politici en partijen richten zich te weinig op de rol van de islam bij terrorisme. Net als rechts zich te weinig richt op factoren als sociale uitsluiting. Deze schijntegenstelling verhindert een constructief debat over hoe om te gaan met terrorisme.
Links krijgt vaak het verwijt weg te kijken. Links durft islam te weinig te benoemen als de oorzaak van terrorisme. Dat verwijt is deels terecht. Natuurlijk is de de interpretatie van de islam zoals die door ISIS en soortgelijke terroristen wordt gehanteerd, een belangrijke motivatie voor hen. Links houdt er niet van daarop te wijzen. Deels is wegens angst om te gaan in het frame van Wilders. Die zegt immers de hele islam is gevaarlijk en suggereert daarmee dat alle moslims terroristisch kunnen zijn. Daar wil links niet aan meedoen, dus benadrukken ze de andere kant van het verhaal.
Daarnaast zit er natuurlijk ook een andere maatschappijvisie achter: sociale omstandigheden spelen een hele belangrijke rol in een heleboel processen, dus ook achter radicalisering. Maar het is te simpel om het daaraan te wijten. Lees ook dit artikel uit Vrij Nederland. Simpel gezegd: als het alleen sociale achterstanden zouden zijn, zouden autochtone tokkies ook aanslagen plegen. Dat doen ze meestal niet. Naast dat het gewoon zo is, is er ook een politiek-praktische reden om deze kant van de medaille ook te benoemen: zolang je het niet doet, blijft een groot deel van de samenleving je meteen als wegkijker aanvallen en is elk gesprek onmogelijk.
PVV-ers en rechtse opiniemakers zijn net zo naïef. Heel vaak en hard roepen dat het de islam is klinkt stoer, maar is onzin. Als dat wel zo zou zijn, zou het Midden-Oosten allang helemaal in handen zijn van ISIS en zouden moslims hier aan de lopende band aanslagen plegen. Dat is niet het geval. Rechts kijkt weg van oorzaken die net zo goed er toe doen, zoals de sociale achterstanden in banlieus of Amsterdam Nieuw-West. Het stokpaardje van rechts in deze dagen, grenzen dicht, (Wilders riep het al toen de lijken nog warm waren in Parijs) is een schijnoplossing, aangezien je home-grown terrorisme er niet mee bestrijdt. Nog los van de vraag of we de enorme economische schade daarvan willen accepteren.
Het simpele feit dat ISIS oorlog moet voeren voor hun staat betekent al dat de meeste moslims dat niet willen. De bekende plaatjes van Afghanistan en Irak in de jaren ’60, met op het oog veel modernere maatschappijen, laten vooral zien dat de islamitische wereld geen stilstaande of middeleeuwse maatschappij is. Rechts wil graag de rol bagatelliseren van westers ingrijpen in het Midden-Oosten of van de miljarden die we via olie in terrorisme hebben gepompt.
Terrorisme is heel erg ingewikkeld. Er zijn heel veel verschillende oorzaken. Het heeft te maken met identiteit, met de islam, met de rol van het westen in het Midden-Oosten, met dictaturen in het Midden-Oosten, met sociale achterstanden in West-Europa, met islamitische tradities, met gebrekkige integratie, met Israël – Palestina, met armoede in het Midden-Oosten en zo nog een aantal culturele, politieke en religieuze redenen.
Links moet minder bang zij de rol van religie te benoemen. Daar hoef je geen Wilders mee te worden. Sterker nog, gewone moslims kunnen daar wel tegen. Dat zijn volwassen burgers of vluchtelingen die, zeker in het laatste geval, uit eerste hand weten wat voor haat en verderf religieuze haat kan veroorzaken. Sterker nog, door het niet te benoemen speel je juist alles-over-een-kamscheerders van ISIS of PVV in de kaart. Dan doe je namelijk alsof er niet zoiets is als gematigde islam. Rechts moet durven zeggen dat er ook andere factoren spelen dan de islam.
Monocausaal denken, zoals nu alle kampen doen, is meer iets voor islamfascisten als ISIS. Als we in Europa, In Nederland, toe willen werken naar oplossingen, moeten we alle kanten aan deze zaak willen noemen. Dan nog is er niet meteen een pasklaar antwoord, verre van, er zijn immers geen makkelijke oplossingen voor een multicausaal probleem, maar je kunt in ieder geval met elkaar in gesprek blijven. Nu valt het gesprek dood door “Wegkijken!” te roepen of “De islam is kut” . Wij kunnen beter.
