Zelden iemand hoger aangemerkt dan psychiater Esther van Fenema. Niet alleen met haar intelligente, vaak wervelend geschreven columns maakt ze indruk, maar ook met haar periodieke facebookoptredens waarin ze met zwierige bewegingen Bach ten gehore brengt op haar viool. Haar talenten als interviewer voor Café Weltschmerz zijn wat minder evident, maar dat mag de pret niet drukken. Als je in staat bent als bloedmooie psychiater om een killer-Bach ten gehore te brengen tussen de columnerende bedrijven door, dan mag je zegmaar blijven.
En toen werd alles anders. En toen werd alles ranzig.
Je vraagt je af wanneer het plan precies heeft postgevat in het hoofd van Van Fenema voordat ze besloot haar medewerking te verlenen aan een gegarandeerde kijkcijfertotaalfaal als BN’ers in Therapie, maar er moet zich een moment hebben voorgedaan in ruimte en tijd, een specifiek ogenblik onder de zon, waarop de gedachte bij haar binnenvoer: ‘Weet je wat! Ik doe het gewoon! Ik, Esther van Fenema – mooie, intelligente, getalenteerde übermilf die ik ben- ga mij verbinden aan het zoveelste wanproduct uit de koker van John de Mol ter vermaeck van de massa’s, ergo: kom tot mij BN’ers van Nederland (lol), en ledig uw ziel op mijn sofa.’
De ironische omkering bestaat hieruit dat er natuurlijk helemaal geen massa’s waren om te worden bediend. Patty Brard en Patricia Paay, die vooral gebukt gaan onder afbladderend profiel en algehele carrière-misère, werden gepsychoanalyseerd voor een schamele 110.000 kijkbuisklevers; absolute dieptepunt was toen Van Fenema opstond uit haar fauteuil om Erdogansoldaat Ismail nogwat om een knuffel te vragen voor het verzameld kijkerschap.
En waarvoor? Het op een waardige manier zichtbaar maken van depressie? Voor de emancipatie der ontredderden?
In reactie op de kritiek stelt mevrouw Van Fenema in elk geval met zoveel woorden dat ze in feite een groot taboedoorbrekend vrijwordingsproces in gang heeft willen zetten, en dat er aan de kritiek op haar deelname elitaire navelstaarderij ten grondslag ligt. Hetzelfde verwijt dat ooit Chriet Titulaer naar zich toe geslingerd kreeg van vakgenoten toen hij de astronomie in populairwetenschappelijke vorm onder de aandacht bracht van een breed publiek.
Nu ben ik een en al vóór het toegankelijk maken van ontoegankelijk veronderstelde materie – vooral waar het gaat om planeten, de leer van evolutie, en wat dies meer zij – maar waar de menselijke psyche in het geding is past vooral zorgvuldigheid, en daarvan is in dit programma allerminst sprake.
Lucifers Val uit het Paradijs was een val van het keukentrapje vergeleken met Van Fenema’s knieval voor de aandacht. En dat voor een grotendeels grondig ongeïnteresseerd kijkerspubliek dat in de regel boodschap heeft aan Bach noch viool. Aan Brard en Paay des te meer.
Hier spreekt iemand die zich schuldig maakt aan professionele zelfbevlekking en dat vervolgens legitimeert door er een therapeutische betekenis aan toe te kennen; iemand die onder het mom van taboedoorbrekende televisie haar beroepsgroep te grabbel gooit, in naam van begrip kweken voor psychische klachten verweesde BN’ers laat leeglopen op de sofa over ‘copingsproblemen’ voor het dubieuze kijkgenot van drie man en een paardenkop; iemand die in al haar ijverige onschuld in feite heeft meegewerkt aan een misselijkmakende karikatuur van een allerminst karikaturale ambacht.
Afijn, I call bullshit. Niks taboes doorbreken. We zijn getuige van de tragische teloorgang van een vakbekwaam psychiater.
