Vanochtend presenteerden Bas Eickhout (delegatieleider eurofractie GroenLinks) en ik: Macht pakken met Europa, de visie van GroenLinks op Europese politiek. Ik raad iedereen van harte aan om het te lezen. Omdat ik hoop op een serieus debat in de aanloop naar de Europese verkiezingen van volgend jaar. Een debat over de Unie en wat wij, Nederlanders, Europeanen er mee moeten of willen. Of juist niet, dat kan ook.
Kern van ons betoog is dat er buitengewoon veel onzin over Europa wordt gezegd en geschreven, denk aan de lijstjes met bevoegdheden die we zouden moeten terugveroveren op Brussel. En dat we tegelijkertijd als Europese mogendheden voor flinke problemen staan die we niet alleen, niet ieder in ons eigen land kunnen oplossen, denk hierbij aan bijvoorbeeld de noodzaak van steviger bankentoezicht of de verontreiniging van onze rivieren. Dat los je simpelweg niet in je eentje op. Daar heb je je vrienden voor nodig.
Eerst even die onzinnige lijstjes. Want het is wel heel erg bon ton geworden om te roepen dat Europa te veel te zeggen heeft. Rutte roept het in navolging van Wilders en Samsom doet vrolijk mee. Maar ondertussen stemt het kabinet in met van alles en nog wat. Wat is het nou, heren? Welk Europa willen jullie, Mark en Diederik? Of weten jullie het niet? Wel onderzoekt het kabinet welke Europese taken terug naar Den Haag zouden moeten. CDA-leider Buma wil bijvoorbeeld de Europese regels tegen fijnstof afschaffen. Zo zouden we meer eigen baas worden in Nederland. Maar heeft het zin om in Den Haag te mogen beslissen over onze luchtkwaliteit, als twee derde van het fijnstof binnen waait uit de ons omringende landen? Nee dus. Laten we dan ook ophouden met dit gedoe en Europa gebruiken waar het voor bedoeld is: problemen aanpakken die de individuele lidstaten boven de pet gaan.
Er is genoeg te doen. In een tijd waarin mensen, geld, goederen en informatie zich steeds makkelijker over de wereld vliegen, waarin grenzen steeds minder bescherming bieden tegen vervuiling en conflicten, kunnen politici het zich niet veroorloven om met lijstjes te schermen voor electoraal gewin. De (financiële) markten kijken niet op een grens meer of minder. Grote bedrijven spelen regeringen tegen elkaar uit om te ontkomen aan belastingheffing en milieuvoorschriften. Dijken bouwen helpt echt niet.
Dat Europese staten macht kunnen pakken via méér Europa is nergens zo zichtbaar als bij het innen van belastingen. Terwijl veel Europese gezinnen klem zitten tussen dalende inkomsten en stijgende lasten, ontlopen bedrijven en gefortuneerde burgers op grote schaal de fiscus. Ontduiking en ontwijking van belastingen kosten overheden in de EU jaarlijks zo’n duizend miljard euro. Dat is tweemaal zoveel als alle begrotingstekorten van de EU-landen samen, en zevenmaal zoveel als de jaarbegroting van de EU. Daar is dus wel wat te doen.
En denken we echt dat we zelf de eurocrisis kunnen beteugelen? Of het toezicht op banken kunnen versterken? Europa is gebaat bij meer economische samenwerking die democratisch wordt gecontroleerd. Die versterkte samenwerking zal er ook voor moeten zorgen dat de grote verschillen tussen Noord- en Zuid-Europa kleiner worden. Want ook solidariteit is wat mij betreft een Europese kernwaarde. Op dit moment is in Spanje de helft van de jongeren werkloos. Ik stel voor dat u nu even 10 seconden stil staat bij wat dat doet met een land. Een hele generatie groeit langs de zijlijn op. Dan geeft het wat mij betreft geen pas om weg te kijken, dat moeten we aanpakken. En dat kan alleen als we in Europa samenwerken. Als dat niet lukt. Als we er niet in slagen die Spaanse en Griekse jongeren weer perspectief te geven, dan is het Europese project geen knip voor de neus waard. En sterker nog, gedoemd om uit elkaar te vallen…
Bram van Ojik is fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer en woordvoerder Sociale Zaken. Hij blogt tot de zomer voor ThePostOnline over sociale kwesties.
