Een waardig einde, je gunt het iedereen. Helaas is dat, nu we langer leven en niet meer op ons vijftigste omvallen in de velden, voor velen niet langer weggelegd. Onze verpleeghuizen zitten tot de nok toe vol met opa’s en oma’s die met volle luiers en lege blikken in de ruimte staren. Om tijdens momenten van helderheid te concluderen dat het grootste gedeelte van hun mentale vermogens de geest heeft gegeven en dat ze een last zijn voor hun omgeving. Dat je kinderen en kleinkinderen met liefde voor je zorgen wil niet zeggen dat ze hun kostbare vrije tijd niet liever anders zouden besteden. Het is een besef wat door velen als een marteling wordt ervaren en voor jongere ouderen een nachtmerrie-scenario vormt. Want om legaal dood te mogen moet je eerst lijden. De Nederlandse euthanasiewetgeving voorziet in stervenshulp bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden met als grondslag een medisch classificeerbare ziekte of aandoening. Mensen die nog niet aan de wettelijke criteria voor stervenshulp voldoen, maar die hun leven als voltooid beschouwen en die zichzelf en hun naasten die laatste lijdensweg graag zouden besparen hebben, buiten zelfmoord, vaak geen vooruitzicht op een waardig einde.
Onwillige hulpverleners
De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) heeft inmiddels, naar aanleiding van het burgerinitiatief Uit Vrije Wil, haar standpunt gewijzigd en gesteld dat de euthanasiewet eveneens van toepassing is op ouderen met een stapeling van ernstige ouderdomskwalen en toenemende aftakeling. Ook hier is sprake van (ondraaglijk en uitzichtloos) lijden met een medische grondslag. Dat is een goede zaak, maar tegelijkertijd een gevaar omdat politici deze verruimde interpretatie zullen aangrijpen om het initiatief wetsvoorstel wat deze week in behandeling wordt genomen, af te wijzen. Daardoor is het nog steeds mogelijk voor artsen om verzoeken tot stervenshulp te negeren of af te wijzen, zonder dat de patient wordt doorverwezen. Het is begrijpelijk dat er aandacht is voor de impact die het plegen van euthanasie heeft op artsen en dat hun morele of religieuze bezwaren gerespecteerd worden. Het kan nooit de bedoeling zijn dat artsen bij wet verplicht wordt om hun patienten te doden, mochten zij daarom vragen. Maar deze wetgeving biedt onwillige hulpverleners de mogelijkheid de stervenswens van de patient niet serieus te nemen, waardoor mensen gedwongen worden hun leven te eindigen op een manier die zij zelf expliciet niet willen. Bij een meningspeiling in juli 2011 door EenVandaag bleek van de 800 ondervraagde huisartsen 65% niet te willen voldoen aan een verzoek om stervenshulp bij voltooid leven.
Democratische overwegingen
Onlangs hoorde ik op een verjaardag aanwezige vijftigers bespreken hoe zij met vrienden onderling afspraken hadden gemaakt over hulp bij zelfdoding, in het geval dat hulpverleners hier niet toe bereid zouden zijn. Mocht een van die afspraken onverhoopt tot uitvoering komen, dan lopen alle betrokken het risico op gevangenisstraffen tot vier jaar. In een samenleving die, soms tegen wil en dank, steeds ouder wordt, is het belangrijk dat de overheid het gedachtengoed van Uit Vrije Wil serieus neemt. Al was het maar uit democratische overwegingen. Maarliefst 77% van de lezeressen die in november 2010 meededen aan het onderzoek van weekblad Margriet sprak zich uit vóór het gedachtengoed van Uit Vrije Wil. 91% van de deelnemers kan zich voorstellen ooit zelf euthanasie te zullen overwegen. 89% wil een verruiming van de euthanasiewet en vindt dat euthanasie een recht van de patiënt zou moeten zijn. Omroep MAX deed in augustus 2011 vergelijkbaar onderzoek onder 1600 ouderen, waarbij 64% aangaf dat mensen recht hebben hun leven op een humane manier te beëindigen, als zij menen dat het voltooid is. Op GeachteTweedeKamerleden.nl deelden reeds 4086 mensen hun verhaal en daarmee hun wens voor een waardig levenseinde.
Het voorkomen van leed, het besparen van kostbare zorg en het verschaffen van heldere wetgeving op een ethisch complex terrein, een gouden kans die dit kabinet naar alle waarschijnlijkheid niet gaat aangrijpen.
Joyce Brekelmans begreep niet waarom het vorige week zo stil was toen deze petitie werd aangeboden en hoopt dat de Nederlandse pers deze week beter oplet.
