Het was knap, daar was iedereen het over eens. Zo’n complete lezing helemaal uit je blote hoofd. En het was teleurstellend, ook daar was iedereen het over eens. Want de H.J. Schoo-lezing van Mark Rutte kende geen hoogtepunten. Het kabbelde maar door. De NRC ontdekte toch nog iéts dat op nieuws leek: ‘Rutte schuift op in PvdA-richting’, schreef de krant. Ze signaleerde ‘een milde variant van het liberalisme. Sociaal-liberalisme, zou je het kunnen noemen. Wat weer precies past bij de samenwerking met de PvdA.’
Dat is blijkbaar de enige vraag die men onder de Haagse stolp nog stelt: wie flirt met wie? Maar het is de redactie vergeven: er viel over die lezing verder helemaal niks te melden. Het miste iedere visie. En daar was Mark nog trots op ook. ‘Visie is als de olifant die het uitzicht belemmert. Als visie een blauwdruk voor de toekomst betekent, dan verzet alles wat liberaal is in mij zich daartegen.’ Mark heeft dus geen visie op de samenleving, en doet of hij daar trots op is. Hij verdoezelt zijn inhoudelijk gebrek door het begrip ‘visie’ eerst zwart te maken, en dan te roepen dat zoiets alleen maar schadelijk is. Mark is als een kind dat steeds een onvoldoende haalt voor wiskunde, en dan tegen zichzelf vertelt dat wiskunde niet belangrijk is. Hij is het slachtoffer van cognitieve dissonantie.
Wat had Mark dan wél te vertellen? Onthullend was een artikel op de site van de Volkskrant, waarin ‘de 10 opvallendste citaten uit Ruttes lezing‘ waren verzameld. Ook die krant heeft ongetwijfeld zijn best gedaan – en het resultaat is werkelijk onthutsend. De opvallendste citaten komen neer op:
Een visie is alleen maar lastig
Nederland is klein
Wageningen is bekend in het buitenland
We leven boven onze stand
Nederland is ziek (en bezuinigen het medicijn)
De crisis gaat voorbij
Mijn moeder was een optimist
Iemand ontslaan is niet fijn
Polderen is wel fijn
Mark kwam ook nog heel behulpzaam met de kern van dit diepzinnige betoog: ‘De manier om kwijt te raken wat we hebben, is vast te houden aan wat we hebben.’ Wat zoveel betekent als: we moeten zonder morren salaris inleveren, en vaarwel zeggen tegen de verworvenheden van de verzorgingsstaat, want anders raken we die allemaal kwijt. Het is de moderne Haagse variant op: ‘je geld of je leven!’
Rutte schuift inderdaad op richting PvdA. Dat klopt. Of beter: hij schuift weer terug in die richting. In de verkiezingsstrijd wist de ouwe links-liberale Rutte vriend en vijand te verbazen met zijn waarschuwingen voor het grote gevaar dat PvdA heet. Tijdens de formatie werd al duidelijk dat dat goedkope volksverlakkerij was geweest. En nu is Mark dus officieel niet meer te onderscheiden van Diederik. Het enige dat voor hem telt is behoud van de economische groei. Politici zijn er om de economie te stimuleren. Verder niks. Als de economie maar groeit, wordt iedereen rijker en is iedereen gelukkig. (Sommigen worden rijker dan anderen, maar dat hebben ze dan verdient.)
Bij de PvdA weten ze dat al sinds 1995, toen Wim Kok de ideologische veren uittrok. Sindsdien komen PvdA-leiders qua ideologische visie niet verder als ‘het gaat om mensen’. (Zo fraai uitgesproken door Zomergast Wouter Bos, die daar dan zo serieus bij kan kijken). En nu er niks geen welvaart meer te verdelen valt, dus ook niks extra’s richting de mensen die al genoeg hebben, is ook de VVD tot die conclusie gekomen: de burger wil geld zien, en het enige dat de politiek moet doen is hem vertellen dat hij zich dan braaf moet neerleggen bij de ups en downs van de economie. En soms valt dat een paar jaar tegen. Geeft niks, want we hebben het toch goed samen! Straks wordt alles beter! Mijn moeder zei het al! Ziedaar de grondlegger van het liberale gedachtegoed anno 2013. De moeder van Mark.
Een visie bestaat uit de keuzes die je maakt. Elke euro kan maar één keer uitgegeven – de vraag is waaraan. De huidige coalitie heeft daarop maar één antwoord: het wegwerken van het begrotingstekort. Bezuinigingen worden her en der bij elkaar gesprokkeld; het enige heldere doel van het kabinet is het in toom houden van de staatsschuld. Want dan zijn we betrouwbaar. Dan krijgen we een pluim van de internationale banken. Dan zullen bedrijven weer gaan investeren en dan worden we allemaal weer rijk. Dat is de visie van dit kabinet. Een visie waarin de twee ideologisch leeggelopen partners elkaar prima vinden. Maar ondertussen gebeurt er in dit land iets anders. Beide partijen staan er uiterst beroerd voor. Als er verkiezingen komen dit najaar (en het is een Godswonder als dit kabinet de Kerst haalt), dan worden ze weggevaagd.
Want het volk eist een visie. Het wil kunnen kiezen. Het wil partijen en partijleiders zien die keuzes hebben gemaakt. En dan staat daar Mark Rutte. Mark denkt vast dat hij straks met een tweede rondje volksverlakkerij de peilingen omhoog zal kunnen lullen. Helemaal uit zijn blote hoofd! Mark denkt de politiek te slim af te zijn. Mark is als een olifant die met zijn oeverloos gebabbel het uitzicht belemmert op de ramp die de VVD te wachten staat.
