Ik voel de noodzaak om de reactie van Rob Wijnberg op mijn opiniërende stuk in De Volkskrant over De Correspondent van een weerwoord te voorzien. In mijn epistel plaatste ik vraagtekens bij de lidmaatschapstructuur van het nieuwe medium. Mijns inziens biedt deze structuur de mogelijkheid om BTW te ontwijken. Iets wat ik opmerkelijk vind.
Rob Wijnberg reageerde in De Volkskrant op mijn observatie. Volgens hem is er geen sprake van BTW-ontwijking, maar om elke schijn te vermijden heeft hij van tevoren contact gezocht met de Belastingdienst. Wijnberg stelt: “Wij zullen dat BTW-tarief verdisconteren in het huidige bedrag, wat inhoudt dat alle leden in alle gevallen hetzelfde bedrag betalen voor hun lidmaatschap, namelijk 60 euro. Van ‘belastingontwijking’ is dus geen sprake en zal ook geen sprake zijn. ”
Daarnaast is Wijnberg ‘verbijsterd’ dat De Correspondent noch door mij, noch door de Volkskrant om een reactie is gevraagd en het verhaal zonder wederhoor naar buiten gebracht is. Dat klopt niet. Ik heb herhaaldelijk via Twitter aan zowel Rob Wijnberg als aan Jelle Brandt Corstius en Femke Halsema gevraagd hoe het zat met de BTW-afdracht van de Correspondent. Ik heb hier geen enkele reactie op gekregen. Maar misschien dachten ze dat het om een verdwaalde 1 aprilgrap ging.
Ik wil benadrukken dat ik De Correspondent niet van illegale tactieken probeer te betichten. Op Twitter is mij herhaaldelijk verweten dat het volledig legaal is om geen BTW te berekenen over lidmaatschappen en/of journalistieke diensten. Dat is helemaal waar, maar dezelfde redenering zou dan ook op moeten gaan voor de brievenbusmaatschappijen van multinationals in fiscaal aantrekkelijke paradijzen om zo min mogelijk belasting te betalen, waar nu van alle kanten kritiek op klinkt. Ook dit is niet illegaal, maar ik, en met mij veel andere Nederlanders, krijgen toch een negatieve associatie bij belastingontwijking vanuit winstbejag.
Rob Wijnberg heeft mij ook nog direct van repliek gediend via Twitter. Voor hij er vandoor ging, vertelde hij dat De Correspondent in afwachting is van een fiscale ruling. Waarom een ruling vraag ik me af? Waarom zijn de bestaande fiscale wetten niet van toepassing? In Nederland worden er morele vraagtekens geplaatst bij de legale wijze waarop bedrijven belasting omzeilen. Waarom gaat dat dan niet op voor De Correspondent? Daar kan een uitstekende en plausibele reden voor zijn, maar ik weet het niet. Daarom stel ik de vraag, omdat ik het wil weten.
Of het antwoord mijn verwachting bevestigt of volledig ontkracht is totaal ondergeschikt. Vragen stellen, kritische posities innemen, anders denken. Ik wil dat een mooi initiatief als De Correspondent, die ons gaat duiden hoe alles in elkaar zit, hierin een voorbeeld gaat stellen. Kijk, de betrokken scribenten zijn kritisch. Prima. Maar dan mag je toch verwachten dat hun “medicijn tegen de waan van de dag” ook kritiek verdragen en er op een goede manier mee omgaat.
Transparantie is voor het schrijven van mijn opiniestuk in de Volkskrant mijn enige streven geweest. Nota bene iets dat De Correspondent hoog in het vaandel zegt te hebben. De defensieve reactie van de inbraakgevoelige Wijnberg verbaast mij dan ook zeer. Het leek mij dat juist een innovatief en idealistisch medium, waarop overigens de dagelijks met zijn beperkte budget worstelende Nederlander niet zal zitten te wachten, kritische vragen verwelkomt en omarmt. Zelfs als het deze volledig ongegrond of onterecht acht.
Mijn doel is nooit geweest een verwijtende vinger naar De Correspondent te wijzen, het af toe doen als hypocriet of op enige manier het belang ervan te bagatalliseren. Ik vraag me simpelweg af hoe het zit. Immanuel Kant schreef ooit dat je nooit blindelings moet vertrouwen op kennis van een ander. Je moet zelf nadenken, door toetsing, controle en niet vanzelfsprekend dingen aannemen op basis van andermans gezag.
Omdat mijn eerste vraag zo warm ontvangen is, heb ik nog een tweede kwestie die ik graag aan wil stippen. Is sluikreclame maken op de Nederlandse televisie nog steeds verboden? Zo ja, zou de Reclame Code Commissie dan niet in moeten grijpen op de verholen STER-reclame bij een uitzending van De Wereld Draait Door, waarin werd opgeroepen om lid te worden van De Correspondent? Ik wil er niet aan denken dat de verdelger van het papagaaiencircuit voor zijn start al te boek staat als de ‘Palm Invest van de media’.
Tenslotte: ben ik wel de juiste persoon om deze kritische vragen te stellen? Diskwalificeren mensen mijn mening al niet bij voorbaat door mijn “achtergrond”? Zoals bijvoorbeeld Femke Halsema deed op Twitter. Onze Femke lag hiermee precies in lijn met sommige reacties over mijn persoon die zich niet druk maakten over mijn vraag maar over de vraagsteller. Maar misschien maakt dat deel uit van het “roekeloze leven” dat zij voorstaat. Boos? Nee, daar kan ik niet boos over zijn. Because I love Twitter’s transparantie.
Erik de Vlieger is te bereiken via Twitter
