Voormalig staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Wilma Mansveld, is benoemd als waarnemend burgemeester van Tietjerksteradeel. Oud-premier Mark Rutte wordt stadsdeel- directeur van het Haagse Benoordenhout. Martin van Rijn, ex-staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, zal vanaf 1 september 2017 werkzaam zijn als voorzitter van de raad van bestuur van de Nederlandse Zorgautoriteit. En ook Ard van der Steur, oud-minister van Veiligheid en Justitie heeft weer een baan: dijkgraaf van het waterschap Reest en Wieden. Toegegeven: Wilma (bijgenaamd Wimla omdat er vaak politiek brisante rapporten in haar bureaula bleven liggen) uitgezonderd, loop ik wat op de zaken vooruit, maar de lucratieve banencarrousel voor Haagse politici draait altijd door. Zelfs voor de gevallen CDA-fractieleider Willem Aantjes, die zich tijdens de oorlog bij de Germaansche SS had aangemeld werd in 1982 nog een baantje gevonden: voorzitter van de Kampeerraad.
Wie tegenwoordig nog de moeite neemt zich omhoog te likken in een politieke partij doet dat uiteraard om uiteindelijk een goedbetaalde bestuursfunctie in de wacht te slepen. Zo gaat dat in Nederland: besturend Nederland en (ex)politici vormen samen een gesloten circuit. Wat zegt u: Tweede Kamerleden worden toch gekozen om het volk te vertegenwoordigen en de regering te controleren? Zeker even niet opgelet op school toen staatsinrichting aan de orde kwam. Onze volksvertegenwoordigers worden niet gekozen door het volk maar geselecteerd door de politieke partijen. Wie op de PVDA stemde door bij de laatste verkiezingen het vakje van numero uno Diederik Samsom rood te kleuren zorgde ervoor dat er met hem 35 slippendragers de Kamer binnenglipten die daar vervolgens voor het merendeel in totale vergetelheid hun bureaucratische werk verrichten. Of wilt u zeggen dat u Tjeerd van Dekken, Grace Tanamal en Yasemin Cegerek wel degelijk kent ? Serieus de regering controleren is er niet bij, het zijn ambtenaren die doen wat baas Samsom hen opdraagt.
Al sinds mensenheugenis wordt ons staatsapparaat gegijzeld door de Bende van Baantjesjagers, de politieke partijen, oftewel de Nederlandse Cosa Nostra, die zich net als de Iraakse elite in de Groene Zone in Bagdad verschanst binnen de Haagse kaasstolp. ‘Een geperverteerd systeem van handjeklap en elkaar toebedelen van posten’ (volgens voormalig SP-kamerlid Ewout Irrgang). Omdat Kamerleden niet als persoon gekozen worden voelen ze geen enkele aandrang de kiezer te vertegenwoordigen en kunnen ze zich volledig richten op hun carrière als bestuurder in het Byzantijnse ambtenrijk van ministers, staatssecretarissen, provinciale gedeputeerden, burgemeesters, commissarissen van de Koning, dijkgraven, leden van de Raad van State, een myriade aan adviesorganen, zoals de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur die de roemruchte Kampeerraad heeft opgeslokt, und so weiter.
Vanzelfsprekend wordt van een partijpoliticus die vooruit wil binnen het wij-zorgen-goed-voor-elkaar-circuit niet verwacht dat hij of zij ideeën of een visie heeft. Het gaat erom de codes te respecteren, als daar zijn: compromissen sluiten, je mond houden en weten hoe de hazen lopen in het bestuurlijke krachtenveld. En natuurlijk naar buiten toe politiek correcte verhultaal spreken. Politieke partijen, ooit opgericht om het Nederlandse volk in al zijn pluriformiteit te representeren, zijn banenmachines geworden. Nu het vehikel politieke partij als representant van de volkswil volledig achterhaald is, want vrijwel geen mens ziet tegenwoordig nog al zijn opvattingen weerspiegeld in het programma van slechts één partij, klampen de meeste partijpolitici zich desondanks tot hun laatste snik vast aan de bestaande orde. Er staat te veel op het spel voor hen: het regentenstelsel met baangarantie.
Ja, er was ooit een partij met een charismatische voorganger in regenjas die beloofde het bestel te zullen opblazen (D66, een halve eeuw geleden opgericht door Hans van Mierlo) maar, zo gaan die dingen, ook die partij liet zich al gauw inkapselen door Het Perverse Bondgenootschap. Bestelbestormer Van Mierlo werd uiteindelijk kaltgestellt in het gewichtige ambt van minister van staat. In naam bestaat de partij nog, maar de pedante oud-veilingmeester Alexander Pechtold heeft de zogeheten kroonjuwelen, zoals referenda en de gekozen burgemeester, bijgezet in het museum voor verkwanselde idealen. Je hoort hem alleen nog maar kwekken over onderwijs en méér Europa. Collega Meindert Fennema wees er al op hoe D’66 en de linkse hemelbestormers die ooit de regentenkliek met behulp van volkssoevereiniteit wilden verjagen nu ineens doodsbang zijn geworden voor het Onderbuikgevoel van Wilders en consorten. Dan maar geen democratie.
Gelukkig staan er altijd weer andere jonge honden klaar: ‘Het hele systeem van politieke partijen is failliet. Ik zou dat dichtgeroeste circus het liefst laten ontploffen en er iets nieuws voor in de plaats zetten.’ Kijk eens aan. Wie is deze revolutionair ? Mark Rutte, toen staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, in 2003 (te lezen in het onvolprezen boek Niet spreken met de bestuurder van Gerard van Westerloo). Nou Mark, je bent nu zelfs minister-president van dit prachtige polderland, dus een uitgelezen kans de zichzelf bevoorrechtende partijpolitici eens flink te laten schrikken. U begrijpt: don’t hold your breath, eenmaal in het Torentje word je toch al gauw wat behoudzuchtiger.
De weg naar een waarachtige democratie zoals in Zwitserland, waar volkssoevereiniteit in de grondwet is verankerd, kent dus nog wel een paar obstakels, niet in de laatste plaats de met secondenlijm aan het pluche vastgeplakte nomenklatura. Maar ook de bij menigeen levende angst voor de tirannie van de meerderheid. Trouwens ook al zo oud als de democratie zelf, want good old Aristoteles maakte zich er al zorgen om.
Democratie is niet voor bange mensen. Angst voor de meerderheid komt neer op angst voor het volk en feite jezelf. En in de praktijk van de directe democratie in Zwitserland loopt het wel los met de excessen en verdrukking van minderheden. Zo werd er wel een verbod op de bouw van minaretten aangenomen maar het voorstel om criminele buitenlanders het land uit te zetten afgewezen. De Zwitserse referendumcultuur, ook wel omschreven als ‘polderen in het kwadraat’ heeft juist gezorgd voor een zeer stabiele politiek, waarbij regering, oppositie en bevolking elkaar scherp houden. In Zwitserland zijn ze al sedert de 19e eeuw gelukkig met hun echte democratie, terwijl Nederland zit opgescheept met een flauwekuldemocratie en we al een eeuw in een houdgreep gehouden worden door een zelfbenoemde kaste van partijpolitici.
Maar wie weet kan een volk in de 21ste eeuw alsnog ontwaken.
