Je mag geen t-shirtje drukken waarin je het fashion statement maakt dat ‘white is the new black’, want dat zou wel eens racistisch opgevat kunnen worden. Als bandjesprogrammeur moet je niet zozeer uitkijken naar talent, maar uitkijken of je boekingsstrategie wel gender-balanced genoeg is, want anders zou je wel eens seksist kunnen zijn. Je mag ook je wenkbrauwen niet optrekken als tout fatsoenlijk Nederland ineens een graad in Amerikaans Recht op zak heeft, aangezien zij zonder enige gêne oordelen dat de Amerikaanse politie eigenlijk een stelletje triggerhappy fascisten is die elke onschuldige kleurling het liefst ongezien volpompen met lood.
Je mag ook niet met je hoofd op het bureau slaan zodra Arnon ‘toet toet boing boing’ Grunberg zichzelf weer eens uit goed fatsoen literair kruisigt in zijn dagelijkse dagbesteding op de Volkskrant-voorpagina, waarin hij vandaag stelt dat we allemaal nog erger zijn dan eerdergenoemde Amerikaanse agenten, omdat wij Europeanen dagelijks Afrikaanse bootvluchtelingen doodmaken. Roep nog eens iets over sociaal-economische verschillen en we zijn weer helemaal fatsoenlijk met zijn allen.
Hoewel op het eerste gezicht dergelijke bizarre gedachtekronkels vermakelijk kunnen zijn, gaat er een diepe tragedie achter schuil. We zijn op voorhand al bang wat anderen kunnen vinden, en met ‘anderen’ bedoelen we dus blijkbaar minderheden. Het is een Balkanisatie van het maatschappelijk debat dat wordt gevoerd langs de lijnen van stammen. Hoor je bij de ‘stam’ van de allochtonen, de vrouwen of een andere achtergestelde groep in de samenleving? Hup, snel als joker inzetten in het debat, want van inhoudelijke argumenten hoeven we het tegenwoordig toch niet meer te hebben.
Hiermee worden zaken zoals burgerrechten of discriminatie gekaapt door collectivisme, waar het einddoel niet zozeer het garanderen van gelijke individuele rechten is, maar het streven naar groepsprivileges. De meest nare collectivistische scheidslijnen, zijn juist die scheidslijnen die worden gemaakt op basis van etniciteit, ras of sekse. Want fysieke kenmerken zijn het makkelijkste te zien en te onderscheiden. Het is toch vreemd dat een maatschappelijk debat (een marktplaats van ideeën) tegenwoordig voornamelijk gebaseerd is op aannames en vooroordelen die kleven aan fysieke kenmerken. Zeker de neiging van bepaalde NRC- en Volkskrantlieden om het bij voorbaat alvast op te nemen voor ‘bepaalde groepen’ om dat zij aannemen (gebaseerd op fysieke kenmerken) dat deze mensen wel eens beledigd zouden kunnen zijn, legt bloot hoe erg de fixatie op kleur, afkomst en sekse is onder veel Nederlanders. Want de meerderheid kunnen en mogen we allemaal makkelijk beledigen, maar niet de minderheid natuurlijk. Want uiteraard: als goed fatsoenlijk mensenmens neem je het altijd op voor de underdog.
En juist hier gaat het mis: waarom is het ene individu minder weerbaar dan de ander? Omdat zij tot een bepaalde ‘groep’ behoren? Dus tot welke ‘groep’ je behoort bepaalt blijkbaar je weerbaarheid, en waarde als individu. Het is precies om deze reden dat onder meer de Founding Fathers niet alleen spraken over de tirannie van de meerderheid, maar impliciet ook die van de minderheid. Wanneer wij bepaalde collectieve rechten gaan verlenen aan groepen, en in dit geval maakt omvang van een groep niet uit, creëren wij een Animal Farm-achtige situatie waarin ‘some pigs are more equal than others’.
Laat dit nou de tragiek weergeven: wij kunnen blijkbaar niet omgaan met diversiteit. Direct hebben wij de neiging om mensen in te delen in groepen, en aan de hand hiervan een ‘gepaste omgangsvorm’ op te plakken. Of we groepen nou afbekken (‘ga koken mens’) of beschermen (‘oh, we moeten nog een vrouw aannemen want goed voor het diversiteitsbeleid’) het geeft aan hoe spastisch we met zijn allen zijn voor ‘het andere’.
Als we dat willen aanpakken, is het misschien een goed idee om het weer eens te proberen met argumenten, en het groepsdenken gebaseerd op fysieke kenmerken maar even laten voor wat het is. Wie weet komen we dan verder dan miemelen over de slappe douchestraaltjes in de damesdouches op Lowlands.
