Een tijd geleden schreef ik in de Volkskrant over de gênante manier waarop Rob Wijnberg bij nrc.next is weggestuurd. Het moest allemaal newsier en er was geen plek meer voor eigenzinnigheid, daar kwam het wel op neer. Het was wat mij betreft een treffend voorbeeld van de efficiëntieziekte waar onze maatschappij aan lijdt. Er is geen enkele ruimte meer voor ontwikkeling of onderzoek, het gaat alleen nog maar om resultaat. Er wordt alleen gezaaid als er binnen afzienbare tijd oogst in het verschiet ligt. Van rijpen heeft niemand meer gehoord, lijkt het. Het incident met Wijnberg staat helaas niet op zichzelf.
Daarna las ik een prachtig openhartig interview met afzwaaiend NOS-correspondent Marjon van Royen (deels hier te lezen). Zij neemt noodgedwongen afscheid van de NOS. Waarom? Vanwege een roulatiesysteem dat is ingevoerd, waardoor correspondenten niet langer dan twee periodes vanuit een plek verslag moeten doen. Van Royen beklaagt zich in het interview over de manier waarop ze aan de kant gezet wordt; ogenschijnlijk achteloos, zonder echte dank vanuit de NOS. Dat Van Royen in dertien jaar Brazilië een gigantisch netwerk heeft opgebouwd in het land, dat ze de cultuur begrijpt en nog zoveel liefde heeft voor het journalistieke vak, zoveel energie en nieuwsgierigheid om bijzondere verhalen te vertellen vanuit de plek waar ze haar werk al jaren zo goed doet, dat doet er kennelijk niet toe voor de NOS. Regels zijn regels, roulatiesysteem, door, door, door, snel, snel, snel, newsier. Van Royen is in de vijftig en wekt de indruk nog heel goed in staat te zijn de komende jaren door te werken. Domme baas die zo iemand laat gaan, zou je denken. Maar zoals Wijnberg werd afgeserveerd met een aanbieding nog wel zijn column in de nrc.next te behouden, zo werd Van Royen het onbeduidende correspondentschap op de Antillen aangeboden in de wetenschap dat ze dat niet zou aannemen. Gênant.
Misschien was Van Royens eigenzinnigheid ook niet langer meer gewenst. Ze vertelt in het interview eveneens dat de items steeds vaker een geforceerde Nederlandse insteek moesten hebben, dat ze geen verhalen meer mocht ontdekken, geen andere werelden met de Nederlandse kijker mocht delen. Alsof alles altijd maar om Nederland draait, alsof een buitenlandcorrespondent niet gewoon werelds nieuws mag delen met de kijker van het best bekeken nieuwsprogramma, maar gewoon in de pas moet lopen van wat in Hilversum bedacht wordt. Veel letten op waar het nieuws al eerder gebracht was, geen risico’s durven nemen of voortouw, zo komt de NOS uit haar artikel.
Allicht wat eenzijdig, maar Marcel Gelauff wilde niet inhoudelijk reageren, bleek onder aan het artikel. Dat hij die kans niet grijpt is raar, ik zou in deze tijd waarin de publieke omroep zo onder vuur ligt, in zijn positie wat transparanter zijn over het Journaal. Blijkbaar is Gelauff ook niet echt het type dat in staat is iemand met zoveel zichtbare kwaliteiten, ervaring en wijsheid als Van Royen ondanks bureaucratische bullshit een toppositie te laten behouden in zijn nieuwsorganisatie.
In verkiezingstijd laat de NOS doodleuk vakantiefoto’s zien van lijsttrekkers bij debatten, maar de beste correspondenten in het buitenland worden er gewoon uitgebonjourd. Net als bij nrc.next moet het allemaal newsier. Ondertussen ziet het NOS Journaal er tegenwoordig uit als een parodie op The Thunderbirds. Alleen dankzij de innemende Rob Trip en de erudiete Sascha de Boer valt er nog naar te kijken, maar het is duidelijk dat de popularisering van het Journaal weinig ruimte overlaat voor verbeelding. Ik hoop dat RTL Nieuws Marjon van Royen aanstelt als correspondent, zij heeft haar sporen meer dan voldoende verdiend om aan de top te blijven meedraaien. Met eigenzinnigheid en kwaliteit, dat gaat heel goed samen. Als de NOS dat niet wil inzien, laat ze dan rouleren tot ze enkel nog kale en kleurloze pulp maken. Misschien wil Sylvie wel voor ze naar Rio?
Dit artikel verscheen eerder op BKB Campaign Watch.
