Het koningshuis is hartstikke leuk. Zo’n Argentijnse schone die wat schwung brengt in die toch wat stoffige monarchie, enig toch? En die meisjes in die kleine prinsessenjurkjes, wát een dotjes! Het zorgt toch weer altijd voor een feestje, voor eenheid en gezelligheid – zeker in tijden van crisis is het toch maar weer een mooie bindende factor.
Het is het vaste riedeltje wat wordt afgedraaid wanneer het gaat om het koningshuis, al dan niet in combinatie met het ‘ies koeltoer’-argument. Allemaal non-argumenten natuurlijk. Door de gezelligheid van koekhappen en zaklopen heen zouden we bijna vergeten dat er weinig gezelligs is aan het koningshuis. Want wat is er nou leuk aan een relikwie uit feodale tijden, een piepende en krakende dynastie die sociale ongelijkheid en het idee van een klassenmaatschappij in stand houdt? Waar de liberale democratie ons probeert wijs te maken dat het niet uit maakt waar je wieg staat en ons voorhoud dat je met een beetje tsjakka-mentaliteit de wereld aan je voeten hebt, wordt dit meerdere malen per jaar net zo makkelijk tegen gesproken. Bij elk fotomomentje op skivakantie en bij elk ‘dag burgurrrj’ zwaaimomentje worden we er subtiel aan herinnerd dat er nou eenmaal mensen in het land zijn die net een beetje meer gelijkwaardig zijn dan de rest. Niet op basis van uitzonderlijk talent of hard werken, nee: op basis van geboorterecht uiteraard.
Maar hey, er zijn belangrijkere dingen aan de hand in BV Nederland: oplopende kosten in de zorg, totale uitholling van politie en brandweer en immer falende IT-projecten, om nog maar te zwijgen over het machtsmisbruik van westerse overheden die hun bevolking massaal aftappen. Precies de reden waarom het Koningshuis er altijd bekaaid vanaf is gekomen. Het is hooguit het best gesubsidieerde theatergezelschap van Nederland: het knipt wat lintjes door, doet vrolijk voor fotootjes en wanneer er een feestje is, mogen politici geile pakjes aan en zichzelf al glunderend wijsmaken dat ze deel uitmaken van de geschiedenis.
Juist daarom is de kwestie De Roy van Zuydewijn aanleiding om het Koningshuis er nu eens een keer niet te makkelijk vanaf te laten komen. Als er iets naar voren komt uit deze kwestie is dat het Koningshuis de kont afveegt met de Grondwet (ook in dit geval is de Grondwet het enige dat tussen een Tirannus Trix en de bevolking in staat); dat ook het Koningshuis een onmetelijk dedain heeft voor de burgers die haar financieren; dat ook het Koningshuis bereid is om macht aan te wenden voor persoonlijke motieven en grieven (of eigenlijk: ordinaire familie-fitties), maar nog belangrijker: dat er niemand, maar dan ook niemand, is die het Koningshuis corrigeert. Dat er niemand, maar dan ook niemand, kritische vragen durft te stellen wanneer zij de grens van het betamelijke overschrijden.
Het totale gebrek aan cynisme, of liever gezegd: aan gezond wantrouwen en aan kritisch denkvermogen maakt dit mogelijk. Zodra het over het koningshuis gaat, veranderen onze ‘objectieve’ ANP- en NOS-journalisten zonder uitzondering allemaal in een stel bakvissen die een meet and greet met One Direction hebben gewonnen. Premiers laten tijdens gesprekken met de vorst(in) het kopje thee trillen als een puddinkje op een theelepel in Jurassic Park, en Officiers van Justitie zijn blij zodra ze weer Paleis Noordeinde via het kattenluikje mogen verlaten. Journalisten, ministers, hoge ambtenaren, officieren van Justitie: jullie zouden je allemaal KAPOT moeten schamen.
Allereerst is het al raar dat wij in een liberale democratie te maken hebben met een dynastie van ongekozen machthebbers. Het wordt vervelend als deze ongekozen machthebbers straffeloos misbruik kunnen maken van de invloed die zij genieten om nog meer macht naar zich toe te trekken. Het wordt gevaarlijk wanneer deze pogingen oogluikend worden toegestaan. Als de geschiedenis ons iets leert, is dat mensen met macht die nooit gecorrigeerd worden, hele gekke dingen gaan doen. Zodra deze corrigerende mechanismen niet langer werken, gaan we van een onschendbare vorst naar een absolute.
Maar er zijn natuurlijk belangrijkere dingen om je druk over te maken, toch? Prima. Wees alleen niet verbaasd als op een goede dag Koning Willy zich laat vergezellen door een getemde tijger, of ineens een met de zon mee roterend gouden standbeeld van zichzelf op de Dam zet. In een liberale democratie dient iedereen gelijk te zijn voor de wet, anders kunnen we net zo goed meteen op de munten de tekst l’état, c’est Trix laten drukken.
