Folkert Jensma is er nooit meer van af gekomen. Ongeveer op het moment dat op 6 mei 2002 het NRC op de mat plofte bij de abonnees, met daarin zijn hoofdredactioneel met giftige verwensingen aan het adres van Pim Fortuyn, bezweek laatstgenoemde aan zijn schotwonden.
Jensma heeft nooit enige aansprakelijkheid willen aanvaarden voor zijn demonisering van Fortuyn. Toen er in 2006 een boek verscheen over de kwestie, waarin Jensma naar zijn smaak te veel in verband werd gebracht met het pestilente klimaat dat tot de moord leidde, was hij bar verontwaardigd dat de moord hem zo bleef achtervolgen. Hij trachtte zelfs de passage uit de Nederlandse vertaling gecensureerd te krijgen, typerend voor de manier van denken van vóór het internet: toen konden krantenbaasjes, regenten, ideologen en politici nog dingen onder de pet houden of in vergetelheid doen zinken.
‘Deze affaire begint een soort knoop te worden. Ik hoop dat we het er snel niet meer over hoeven te hebben,’ pruttelde de man die, samen met Roger van Boxtel (D66), Marcel van Dam (PvdA), Jan Blokker (de Volkskrant), Paul Rosenmüller (GroenLinks) en vele anderen de loop richtte van het pistool dat Volkert van der Graaf zou afvuren.
Strikt genomen heeft Jensma gelijk; Van der Graaf kan zijn hoofdredactioneel commentaar nooit gelezen hebben voorafgaand aan de moord. Hij is in die zin gered door de chronologie, want het tekstje is wel degelijk de zoveelste bijdrage aan een lange, lange lijst verdachtmakingen, haat en demonisering jegens Pim Fortuyn.
Peter Vandermeersch, tegenwoordig hoofdredacteur van NRC, denkt dit probleem te hebben opgelost door zijn hoofdredactionele commentaren anoniem te publiceren. Maar hij is als hoofdredacteur desalniettemin verantwoordelijk voor de inhoud. Inzake Geert Wilders kan hij zich bovendien extra veilig wanen. Als de PVVer wordt vermoord, is de kans zeer groot dat de dader een moslim zal blijken. Extremisme door gemarginaliseerde kansarmen, en niet NRC-commentaren, heeft de haat gezaaid en de daad geïnspireerd, zal zijn verweer luiden.
En feitelijk zal ook Vandermeersch gelijk hebben, net als Jensma destijds had.
Maar mocht het ergste gebeuren, dan zal Vandermeersch jaren na de moord nog wriemelen en soebatten als zijn kwalijke rol ter sprake komt. ‘Ik hoop dat we het er snel niet meer over hoeven hebben’, zal hij zijn voorganger napraten. En dan zal het niet uitmaken dat zijn naam niet onder het commentaar stond, noch dat vermoedelijk niet het stukje laster, maar de islam de voornaamste inspirator was. Want mocht het zo ver komen dat Nederland weer een politieke moord moet meemaken, dan gaan wij het daar nog járen over hebben.
Over Peter Vandermeersch van NRC Handelsblad, die niets wilde leren van de geschiedenis. Die de bewuste demonisering door zijn voorganger weliswaar laffer inkleedde, maar gewoon herhaalde. Onder een anoniem hoofdredactioneel staat de facto de naam van de hoofdredacteur.
Een politicus die op diverse dodenlijsten staat, beschuldigen van effectbejag als hij een campagne staakt wanneer zijn beveiliging lek blijkt, en hem aansporen zich onder de mensen te begeven. Anderen betichten van lafheid terwijl je zelf anoniem blijft, Peter Vandermeersch heeft het laten afdrukken in NRC. Onthoud dat. En laten wij hopen dat we het hier niet, door omstandigheden gedwongen, nog jaren over hoeven te hebben. Peter Vandermeersch en Geert Wilders hopen eensgezind met u mee.
