Een journalist die in de media het nieuws duidt, maar tevens wordt betaald als bron van de AIVD, ik vind dat niet goed. Voor de geheime dienst is de inzet van journalisten heel aantrekkelijk, vooral in het buitenland: journalisten komen overal en kunnen alles opschrijven. Zeker in oorlogsgebieden kan hun inzet er echter toe leiden dat journalisten onderdeel worden van de strijd – wat ook gevaar oplevert voor collega’s.
In de internationale wereld van de geheime diensten geldt een principe van ruilhandel: voor wat hoort wat. Wij krijgen informatie van de Amerikanen, die methoden gebruiken tegen onze burgers die voor onze eigen diensten verboden zijn. Wij leveren de Amerikanen informatie die zij moeilijk kunnen krijgen – wat dacht u van de gegevens die we opvangen met onze satellietschotels in het Friese Burum?
Maar dat is blijkbaar niet genoeg. De AIVD heeft het wettelijk recht om iedereen in te zetten, ook journalisten. Het onderzoeksprogramma Argos liet zien dat dit ook regelmatig gebeurt. Diezelfde informatie heb ik ook uit andere bronnen. De NVJ, de vakbond van journalisten, heeft zich uitgesproken tegen de inzet van journalisten door de AIVD.
Voor journalisten geldt dat zij onafhankelijk moeten zijn of, als zij door anderen betaald worden, dit openbaar moet zijn. In het geval van de AIVD is dit niet mogelijk. Daarom zou ik het recht van de geheime dienst om journalisten te gebruiken als bron willen afschaffen. In de Tweede Kamer krijg ik tot op heden echter weinig steun. Veel partijen vinden het een zaak van journalisten zelf om hierover te beslissen.
Dat is een opmerkelijk standpunt, omdat een publiek belang – de onafhankelijkheid van de journalistiek – op deze manier in handen wordt gegeven van individuele journalisten. Maar er is ook nog zoiets als het belang van de beroepsgroep. Daarom ben ik benieuwd naar de opvattingen van journalisten over het heimelijk optreden van vakgenoten als betaalde bron. Mag ik als eerste de redacteuren van ThePostOnline vragen om hun opvattingen?
Ronald van Raak is Tweede Kamerlid voor de SP.
