Als er paniek is, duren minuten lang. “Wat begrijpen jullie niet aan ‘spoed’?” schreeuwt de agent in zijn portofoon. Hij spiedt gejaagd om zich heen, ik sta naast hem en om ons heen woelt en joelt een menigte. “Ze gaan dingen gooien,” zegt hij zacht tegen mij.
Ja vertel mij wat. Mijn haar druipt en plakt van de limonade, over mij uitgegoten door één van de Marokkaanse jongeren die om ons heen drommen, het blikje of flesje raakte me gelukkig niet hard nadat hij het op mijn hoofd mikte.
Het is 24 juli 2014 en de ISIS-demonstratie in de Haagse Schilderswijk zit er voor mij op. Burgemeester Jozias van Aartsen zal later, via een woordvoerder want hij is zelf op vakantie, zeggen dat er “geen grenzen zijn overschreden”. Ik zag eerder die avond ISIS-vlaggen die op politiebusjes werden gehangen. Ik stond er naast de nu veroordeelde terroristen en ronselaars Rudolph Holierhoek en Azzedine Choukoud, die zich destijds tooiden met potsierlijke Abou-aliassen. Ik maakte zelfs foto’s van ze, in hun witte gewaden. Ik hoorde antisemitische spreekkoren donderen.
Eindelijk is de gevraagde auto er. Ik word er razendsnel in geduwd, de auto spuit weg. Een tweede wagen volgt ons, in een poging de brommertjes die meerijden af te schudden. Het Bureau Hoefkade is maar honderd meter verderop, maar we rijden met een omweg door de stad.
De chaufferende agent is gelaten. Hij zegt dat ze de opdracht kregen ‘de-escalerend’ op te treden. Er waren zeven geüniformeerde agenten aanwezig op zo’n honderd radicalen en nog eens honderd sympathiserende buurtbewoners. “Ze weten dat. En ze weten dat we niks kunnen doen, niks mogen doen. De pers ook he… Ja jij niet. Maar als wij een keer wat doen, dan staan wij er weer gekleurd op.” Hij heeft gelijk. Nog geen halfuur eerder grijnsde een kereltje van nog geen twintig mij toe, nadat ik om hulp van de politie verzocht, en sarde: “Wat ga je doen dan. Om ons tegen te houden heb je het leger nodig, en dat heb je niet.”
Er is op dat moment net een onderzoek verschenen door de Nationale Ombudsman. Het Comité Herstel van Vertrouwen is in de wijk aan het hitsen geweest tegen de politie en heeft aangestuurd op dat onderzoek. De politie zou volgens het Comité etnisch profileren, buitensporig geweld gebruiken en onnodig hinderlijke controles uitvoeren. Sleutelfiguur van het Comité is Yasmina Haifi, een PvdA-ambtenaar. De conclusies van het Ombudsman-rapport zijn echter mild. Er is niet zo veel aan het handje bij de Haagse politie.
Haifi accepteert deze uitkomst niet; in de Volkskrant en in regionale media blijft zij de politie schandpalen. Uiteraard met de bedoeling ‘het vertrouwen te herstellen.’ Kort na de ISIS-rellen, op 13 augustus, twittert zij:
ISIS heeft niets met islam te maken… is vooropgezet plan van zionisten die bewust islam willen zwart maken.
Ze raakt haar baan kwijt en het Comité staat te kijk als complotdenkersgroepje.
Daarna is de Schilderswijk nog vaak het toneel van rellen en ongeregeldheden; bij marsen van radicale moslims en extreemrechts. Na de dood van Mitch Henriquez die na excessief politiegeweld het leven laat. Door tuigjongeren die criminaliteit en overlast veroorzaken.
Als de politiewagen waar ik in zit, na allerlei omwegen, eindelijk bij het bureau is, moet ik even wachten. Een Marokkaanse agent vraagt of het gaat. Hij geeft me water en zegt ongeveer hetzelfde als zijn collega in de auto: wij willen wel optreden maar we mogen niks. En die jongens weten dat. Hij kiest zijn woorden zorgvuldig maar ik hoor zijn ergernis. Ook hij vindt dat ik gewoon mijn werk had mogen doen.
Prima types, die Haagse agenten. Ook al vond ik die agente die mij sommeerde te stoppen met fotograferen, “anders sta ik niet voor je veiligheid in”, echt ver buiten haar boekje gaan. Mij beperken, in plaats van radicaal geteisem? De andere agente die, toen ik eindelijk weg kon, nog even keurend naar mijn jurk en schoenen keek en zei “waarom trek je dat dan ook aan joh? Gewoon stevige schoenen en een spijkerbroek, is toch beter?” kon ik ook slecht hebben.
Nu ligt er een nieuw ‘onderzoek’ naar de Schilderswijkse politie. Een schamele 49 jongeren zijn onderzocht door sociologe en ‘diversiteits-expert’ Corina Duijndam. Zij schandpaalt op basis van haar bevindingen de politie, en stelt dat er ‘een nieuw, gedegen’ onderzoek moet komen. De conclusies van de Ombudsman uit 2014 zijn volgens haar niet in orde, die zijn ‘koren op de molen’ van de jongeren die denken dat het systeem tegen hen is.
Wat Duijndam verstaat onder ‘gedegen’ onderzoek is niet duidelijk, zelf zegt ze over haar eigen onderzoek:
Voor ons onderzoek hebben we tussen 2014 en 2016 49 jongeren gesproken. We hebben geen inhoudelijke check gedaan. De verhalen in de Schilderswijk vormen immers een waarheid op zichzelf.
Een waarheid op zichzelf? En dan op basis van ongecheckte ‘waarheden’ van notoir criminele en radicale jongeren een heel politiecorps discriminatie aanwrijven in de landelijke media? Ik beschreef mijn ervaringen met de politie hierboven omdat, als we subjectieve ervaringen gaan gebruiken om de Schilderswijkse politie mee te beoordelen, mijn ‘waarheid op zichzelf’ ook meetelt.
En die waarheid is dat het tuig de baas is, niet tegengewerkt maar juist geruggensteund door het systeem. Jozias van Aartsen, de toenmalige VVD-burgemeester, heeft zich uit angst voor beeldvorming laten gijzelen door types als Haifi en media als de Volkskrant. Hij heeft zijn eigen dienders daarvoor onder de bus gegooid, en daar zitten laffe, matig competente figuren tussen, zo is mijn ‘waarheid op zichzelf’, maar ook mensen die tandenknarsend moeten toezien hoe zij het gajes eerder moeten beschermen dan aanpakken.
De aangifte die het OM uiteindelijk in behandeling neemt, is die tegen een jongeman die ik fotografeerde en die mij vervolgens zwaar bedreigde. Twee collega-journalisten hebben daarvan een getuigenis afgelegd. Die aangifte heeft niet tot een veroordeling geleid. Maar volgens figuren als Duindam is er “een systeem van witte mensen dat de Schilderswijk op achterstand houdt. De politie vormt daarvan de frontlinie.”
Ze doen dat vast niet foutloos, die frontlinie houden. Maar ik ben ze er dankbaar voor. Kritiek is altijd nuttig, ongefundeerd die frontlinie ondermijnen is schandalig. En mogelijk zelfs gevaarlijk voor de mensen die in die frontlinie moeten werken, in plaats van in een diversiteitsbaantje.
