Ten tijde van economische crisis blijft Afrika niet alleen overeind, maar behoort ze tot de koplopers van economische groei. Tegenwoordig kan je beter een goede verantwoordelijke baan met toekomst in Afrika krijgen dan in Nederland. De slag om ontwikkelingssamenwerking is weer volop aan de gang. Wilders wil het afschaffen, maar het is een heilig huisje voor het CDA. Politiek gekonkel dat ver wegstaat van de realiteit van Afrika. Ons beeld dat Afrika ons nodig heeft is achterhaald. In tegendeel: wij hebben Afrika hard nodig voor onze toekomst en daarom moeten we ontwikkelingssamenwerking ombuigen en investeren in migranten en bedrijvigheid.
Al meer dan een decennium betreed ik het Afrikaans continent. Eerst als nieuwsgierig kind uit een koloniale familie, die hun droom in rook opzagen gaan toen Afrika in de stroomversnelling van de onafhankelijkheid terecht kwam. Vaak wordt het lot van Afrika sindsdien met dat van Zuid-Korea vergeleken, dat een aanzienlijke ontwikkelingsachterstand had op Afrika ten tijde van de onafhankelijkheid. Maar inmiddels leven we allen in een Samsung-wereld en zou Afrika nog steeds het verloren continent zijn.
Niet beter
Uitgekeken op Europa trad ik in de sporen van mijn peetouders en vertrok ik naar Afrika. Ik ging de wereld verbeteren door middel van ontwikkelingssamenwerking. Dank aan Nederland, want ik ben inderdaad goed ontwikkeld in die periode. Het heeft me gevormd als cross-cultural manager en de basis gelegd voor een prachtige carrière in de derde wereld. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat van elke euro die we ontvingen, slechts bar weinig het doel bereikte. Ook met mijn inspanningen werd Afrika niet beter.
Gedesillusioneerd over ontwikkelingssamenwerking, maar gepassioneerd door Afrika, stortte ik me in het ondernemen. Nu inmiddels tien jaar later ben ik blij om te melden dat een aantal hoekstenen in Afrika op elkaar zijn gevallen. Afrikaanse overheden raken geëmancipeerd. Handig spelen ze moreel gebonden ontwikkelingssamenwerking uit tegen investeringen in infrastructuur uit China. Sterker georganiseerd als blok, nemen ze politiek stelling op het wereldtoneel (Zuid-Afrika als BRIC). Meer en meer onderwijs is beschikbaar en al is het niet op topniveau, een beter geschoolde arbeidersklasse is beschikbaar en een middenklasse openbaart zich.
Koplopers
En ten tijde van economische crisis blijft Afrika niet alleen overeind, maar behoort ze tot de koplopers van economische groei (Nigeria’s BNP groeit met 7 procent dit jaar, wie doet het ze na; Portugal klopt aan bij Angola voor hulp, weet u wel dat land dat dertig jaar lang burgeroorlog kende en waar gezondheidszorg nu gratis is). Kortom, het gaat goed met Afrika.
Wekelijks ontvang ik brieven en telefoontjes van tweedegeneratiejongeren met goede opleidingen die terug willen komen naar Nigeria, Kenia en andere landen. Zij weten kennelijk wat we in de Tweede Kamer nog niet weten, dat Afrika booming is en niet noodlastig. Zij weten dat je een goede verantwoordelijke baan met toekomst tegenwoordig beter in Afrika kunt krijgen dan in Nederland. Wat ontwikkelingshulp? We willen werken! Als je migranten wilt laten terugkeren en economische groei in Nederland wilt stimuleren, investeer dan in hun opleiding en in bedrijven in hun land van herkomst. Met Europa in het slop voor de komende decennia, is de tafel omgekeerd. Het is tijd om ontwikkelingssamenwerking drastisch te hervormen en de begroting schaamteloos om te buigen.
Recept voor betere wereld
Dus kan ontwikkelingssamenwerking nu over de balk? Inderdaad, er kan fors gesneden worden, want hoe aardig mijn ontwikkeling ook was, dat kan niet het doel zijn geweest. Maar we moeten wel blijven investeren om migranten en Nederland de beste kans in de toekomst te geven. Het huidige budget van 0,7 procent van het BNP voor ontwikkelingssamenwerking kan best terug naar 0,5 of 0,4 procent als we het koppelen aan een nieuw beleid met visie.
Hier is een ombuigrecept voor een betere wereld:
Hans van Lierop woont in Nairobi, Kenia. Hij is CFO van Bharti Airtel Africa, Afrika’s grootste mobiele telefoonnetwerk, actief in 17 landen met een omzet van 4 miljard dollar en 10.000 werknemers.
Foto CC: Ferdinand Reus
