De aanval op onze wereld zou niet dat fenomenale succes gehad hebben als onze wereld niet in vele opzichten aanvechtbaar was geweest. De hoofdzaak is dus te ontdekken wat er sterk, gezond en waar aan het populisme is. Daaraan heeft het populisme een groot deel van z’n successen te danken. Daardoor was het in staat een kern van overtuigden en idealisten te winnen, daardoor was het in staat massa’s met zich mee te slepen. Natuurlijk, men kan dit van de aanvang af ontkennen, men kan in het populisme alleen speculeren op alles wat slecht en laag is. En men kan de miljoenen aanhangers van het populilsme als geesteszieken, als losgebroken wilde dieren, als gevaarlijke krankzinnigen beschouwen. Komt men op die manier verder? Als men de miljoenenaanhang van de sociaal-democratische, liberale, conservatieve of religieuze partijen gaat beschouwen, komt men dan werkelijk tot de conclusie dat de massa die voor 2002 altijd verstandig was, na 2002 plotseling gek is geworden?
Ontmaskeren
Deze methode [ontdekken wat er sterk, gezond en waar aan het populisme is] zal ongetwijfeld niet de instemming hebben van degenen die menen dat de bestrijding van het populisme slechts mogelijk is als men het populisme ‘ontmaskert’ als een schurkerij zonder weerga, een volksbedriegerij, zo grof dat men niet begrijpen kan hoe ooit iemand erin is gelopen, of zo geraffineerd dat het onverklaarbaar is hoe de populisten zelf niet in al hun strikken verward zijn geraakt. Volgens deze lieden is er slechts een houding ten aanzien van het populisme: men moet het als een in alle opzichten negatief blok verwerpen. Wie dat weigert wordt van populistische sympathieen beschuldigd, wordt beschouwd als een onbruikbare aazelaar, onbetrouwbaar als bondgenoot in een strijd waarbij het om dood of leven gaat, of erger nog, als een verrader die achterdeurtjes opent voor de populistische vijand en die de goede anti-populistische strijdgeest verzwakt.
Welnu, ik heb maling aan die goede anti-populistische strijdgeest. Ze is niets anders dan een gebrul der anti-poopulistische massa’s, even stompzinnig als het gebrul der populistische massa’s, en men zou dat gebrul nog kunnen dulden als het enige waarde als strijdmiddel had tegen het populisme. Dat is echter allerminst het geval. Het democratische gebrul heeft alleen maar tot populistische triomfen geleid.
Verwerpen
Ook ik verwerp het populisme als geheel, maar ik verwerp het wetende dat het naast veel oude rottigheden en nieuwe rottigheden ook nieuwe elementen van waarde bevat, en dat het voor een belangrijk gedeelte juist aan dit nieuwe zijn buitengewone aantrekkings- en werfkracht dankt. Zij die het populisme willen bestrijden en overwinnen zullen vooral ook deze kanten van het populisme moeten kennen, omdat alleen een onderzoek naar wat nieuw, noodzakelijk en levenskrachtig in het populisme is de weg kan wijzen naar een nieuwe wereldbeschouwing, die de meerdere is van die van de populisten.
Deze weg brengt met zich mee dat wij de gangbare, gemakkelijke en populaire bestrijding van het populisme versmaden en dat we niet zullen aarzelen het populisme in tal van gevallen en tot op een bepaalde hoogte gelijk te geven. Ja, wij erkennen het populisme als een gelijkwaardig tegenstander, om het des te zekerder te kunnen treffen en te kunnen doden.
