In tijden van crisis wist zijn club nagenoeg geruisloos grote risico’s op anderen af te wentelen. Zijn achterban kreeg spectaculaire douceurtjes. Hun opgepotte vermogens groeiden van 80 naar 140 miljard tijdens de crisis. Het Binnenhof heeft hij aan een touwtje. Dit is een eerbetoon aan de enige echte minister-President van dit land en zijn stille Kaviaar-coalitie. Een ode aan het indrukwekkende oeuvre van de regisseur van de BV Nederland.
Mocht er een Oscar bestaan voor maatschappelijk activisme, dan zou één man ondertussen een overvolle schoorsteenmantel hebben. De Messi van maatschappelijke invloed is een baas. Een baas op het gebied van strategie, regie, macht en niet te vergeten: theater. De regisseur van het Nederlands politiek theater zit niet aan het Binnenhof, maar kijkt er vanuit zijn kantoor op neer. Het Binnenhof is slechts zijn toneel, een vast podium waar zijn gezelschap meeslepende opvoeringen op uitvoert.
“And the Oscar for Best Director goes to….who else…… BERNARD WIENTJES”
Bernard Wientjes is een regisseur van het hoogste niveau. Hij heeft de vakbeweging, het MKB en ‘Den Haag’ aan zijn touwtje. Al jaren. Als hij ‘Actie!’ roept, luisteren er mensen. Zijn oeuvre is indrukwekkend. En zoals dat hoort bij een meeslepende voorstelling, zijn de recensenten en critici lovend: “De politiek gaf veel meer steun en waardering voor de werkgeversvisie dan voor de kijk van werknemers” zei oud-SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan in een terugblik.
Winsten, vermogens en arbeidsproductiviteit stegen de afgelopen 30 jaar harder dan de lonen. Nederland is hét land van de eeuwige loonmatiging: van de 34 jaar sinds 1980 hebben we onze lonen 24 jaar gematigd. We werken harder. En we kunnen er minder voor kopen. Zodat de Philips’en, Akzo’s, Ahold’s van ons land hun aandeelhouders kunnen spekken. “There Is No Alternative” riepen de figuranten keurig volgens script. Het zou zekerheid en werk opleveren. Die vlieger ging een tijdje op. Op dit moment zijn er echter 700.000 mensen werkloos. Er komen er iedere dag honderden bij. Van degenen die wel betaald werk verrichten, heeft ruim 1 op de 4 onzeker werk. Ze werken net zo hard maar hebben minder rechten en zekerheden. Van onvrijwillige ZZP’ers tot eeuwige tijdelijke krachten. Bedrijven verschoven hun risico nagenoeg geruisloos naar de werkvloer en Wientjes kreeg steevast een stamp of approval op al zijn plannetjes.
Maar ambitieuze mensen willen altijd meer. En Wientjes is de meest ambitieuze van ons allemaal. In het jaar 2000 droeg zijn gezelschap – Het Bedrijfsleven – 12 procent bij aan het Algemeen Belang. Oftewel: 12 cent van iedere euro in de Schatkist kwam via de winstbelasting van Wientjes’ achterban. Dit jaar is dat nog slechts 6 (pro)cent, volgend jaar nog slechts 4,8. Waar Diederik, Jeroen en Mark willen dat we er allemaal de schouders onder zetten, mag Wientjes er een volle schouder minder onder zetten. De smalste schouders dragen de zwaarste lasten en de CEO’s van Wientjes’ kaviaar-coalitie worden ontzien.
Desondanks noemt de crew van Wientjes de über-redelijke Nederlandse vakbeweging ‘onredelijk’ en ‘onrealistisch’ als ze slechts de hogere prijzen wil compenseren. Toen DNB-baas Klaas Knot het in z’n harses haalde om in de Nederlandse ambassade in Washington “er is nu geen noodzaak tot loonmatiging” want “vooral grote bedrijven zijn kerngezond” uit te spreken, was er weinig paniek in de Malietoren. Ook niet toen Knot de slechte Nederlandse economie van “binnenlandse makelij” noemde.
Wientjes schakelde razendsnel en stuurde enkele ijzervreters het podium op. “Levensgevaarlijk” noemde VNO-Terminator Niek Jan van Kesteren de woorden van Knot. Wientjes’ partijgenoot – VVD-Kamerlid Mark Harbers – noemde mensen die pleiten voor investeringen en loonsverhogingen doodleuk “kwakzalvers“. Daaronder zaten niet alleen Nederlandse recidivisten als Ewald Engelen, Robin Fransman en Jesse Frederik maar ook Nobelprijswinnaars als Shiller en Krugman. De special effects zijn geniaal in hun eenvoud. Wat ouderwetse waarschuwingsschoten en bijpassende taal op het juiste moment. Wientjes verhult nauwelijks dat zijn prioriteit bij de Grote (export)Jongens ligt. Voor boosheid over onze verarmende huishoudens en de binnenlandse economie (het MKB!) die door de banenschredder van Rutte gaat, is niet de Malietoren, maar het Binnenhof de logische crime scene.
“Frappant kenmerk van de crisis nu is is de uitstekende winstgevendheid” schreef econoom Menno Tamminga in zijn NRC-column. De berg kapitaal waarop Wientjes en co zitten, groeit en groeit. Ontzien door de politiek en de polder. Een berg kapitaal die de crisis in 1 klap kan oplossen. Wat ze ermee doen? Het Nederlandse bedrijfsleven investeert onder het Europese gemiddelde in innovatie. “Er is sprake van een geleidelijke maar consequente afname in R&D-uitgaven door bedrijven” constateerde TNO.
Zijn performance is groots en meeslepend. Maar als het doek valt, laat de crux aan duidelijkheid niets te wensen over. Wientjes zit bovenop een Mount Everest aan kapitaal. Met een overvolle politieke pamper en een kast vol Oscars. Hoezo crisis?
The Show is over. Wie haalt hem naar beneden?
