“Je kunt ISIS militair verslaan, maar daarmee heb je de overwinning nog niet binnen. Dat komt omdat ISIS geen clubje terroristen is, maar een ideologie.” Aan het woord is Karam, een heavy metal-muzikant uit Mosul. Hij kan het weten. Zijn stad is sinds afgelopen week weer helemaal in handen van het Irakese leger. Islamitische Staat verliest snel terrein in Irak en Syrië en dat is goed, maar Karam maakt zich geen illusies.
Per toeval stuitte ik afgelopen week op een waardevol gesprek tussen twee Irakese mannen. Jongens zijn het soms. Vrienden in elk geval. Hashim uit Bagdad en Karam uit Mosul. De mannen zijn opgegroeid in het land waar de afgelopen twintig jaar alles verkeerd ging. In een regio waar nog altijd alles verkeerd gaat. En al lang niet meer zonder gevolgen voor ons.
Hashim en Karam spreken elkaar een uur online. De conversatie is van grote waarde, omdat de mannen hun ervaring en kennis met ons delen over het wezen van de terreurorganisaties in het Midden-Oosten en die nog lang ook hier hun sporen kunnen achterlaten.
Voor ISIS op 10 juni 2014 Mosul in handen krijgt, ontvlucht Karam de stad een aantal maal. Pogroms tegen de christelijke minderheid zorgen regelmatig voor paniek. Als vrienden bellen dat het weer rustig is, keren de families weer terug naar hun huizen.
Mosul wordt in de periode voor ISIS elke dag geteisterd door bomaanslagen van een organisatie met dezelfde ideologie, Al-Qaida. Tussen de aanslagen door slepen mensen en auto’s zich van checkpoint naar checkpoint.
Het eerste wat ISIS deed toen ze de stad in handen hadden, was het opruimen van de wegversperringen. “Het nieuwe bewind had zo z’n voordelen en de eerste maanden vielen voor iedereen mee”, vertelt Karam.
Wat hij zag gebeuren was dat kennissen en buren opeens durfden uit te komen voor hun ideaal. Op straat en op social media. Het ideaal van een islamitische staat waarin de dienst werd uitgemaakt door één oude strikte variant van de islam. Dat waren geen vechtersbazen of mannen met een gebrek aan maatschappelijke kansen, maar gewone burgers, middenstanders, leraren en artsen. Idealisten.
Na die eerste maanden werd het snel slechter voor iedereen met het ‘verkeerde’ geloof of etnische achtergrond. Ze werden aangemerkt als vijanden van het ideaal. Kerken, tempels en graven moesten worden vernietigd. Vrouwen mochten alleen volledig gesluierd en met begeleiding over straat. Ook Karam werd aangesproken op zijn metal-haardracht en kleding.
Op het huis van zijn familie verscheen een grote ‘N’. Als teken dat er volgers woonden van de ‘profeet van Nazareth’, Jezus dus. Op een vrijdag kregen alle minderheden de keuze voorgelegd: bekering of vertrekken. Iedereen die de volgende dag geen keuze gemaakt had, werd geëxecuteerd.
Karam ontvluchtte Mosul en kwam terecht in Koerdisch gebied. Hij kwam naar Europa en zag het ongemak met immigranten en het felle debat over vluchtelingen. Hij wist dat er jihadisten vanuit het Midden-Oosten met de vluchtelingen mee naar Europa reisden en zich aansloten bij radicale moslims die hier al jaren woonden.
Hij zag de weigering bij politici die mogelijkheid toe te geven en de groeiende kloof tussen de politieke leiders en bezorgde burgers. In München raakte hij verzeild in een demonstratie van Pegida. Een vrouw vloog hem om z’n nek, toen hij – ‘man uit het Midden-Oosten’ – haar gelijk gaf.
Het gesprek tussen Hashim en Karam eindigt met een waarschuwing. Karam: “ISIS is de ideologie van alle terreurgroepen. Als Europa niet veel strenger gaat controleren wie wordt toegelaten en wie niet, voorzie ik nog veel grotere problemen over tien jaar. Jihadisten zullen blijven komen. Zij nemen hun ideologie met zich mee en zullen hun best doen die te verspreiden onder vredige moslims die er al zijn. Dat zal leiden tot meer terreurgroepen en meer aanslagen. Dan zal Europa geen veilige plek meer zijn.”
De politieke leiders in Europa hebben de opdracht ons zo’n toekomst te besparen. Uit de conversatie tussen deze twee metalheads blijkt dat er geen tijd te verliezen is.
Het hele gesprek tussen Hashim en Karam is hieronder te zien.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
