Paars is dood, leve Paars met den Bijbel! Het woonakkoord dat Stef Blok op de valreep gesloten heeft met D66, ChristenUnie en SGP mag gerust een déjà vu heten. Rutte II is weer terug bij waar Rutte I gebleven was: kwartetten met de oppositie, om maar meerderheden te krijgen voor al die wetsvoorstellen die anders zullen stranden in de senaat. De puzzelcoalitie, zo heet de laatste constructie waar Mark Rutte zijn naam aan verbindt.
Het wheelen & dealen is weer helemaal terug, en dat leidt tot verrassende combinaties. We hebben al foto’s gezien van kemphaantjes Wilders en Pechtold die samen overleggen over de strategie van de oppositie, en nu hebben de christenpesters en de bible belt elkaar dus gevonden. Kan de kiezer er nog een touw aan vastknopen, is dit nou de staatsrechtelijke rol die de Eerste Kamer zou moeten spelen – terechte vragen allemaal.
Maar zo erg hoeft dat niet te zijn, sterker nog, ik denk dat het een zegen kan zijn. Was het niet Bismarck die opmerkte, dat je zowel van worsten als wetten niet moet willen weten hoe ze tot stand komen? Wat telt is het resultaat, en dan zal is menig expert het eens dat het verstandig is dat Blok zijn eis van honderd procent aflossing van nieuwe hypotheken heeft laten vallen op aandringen van de oppositie. Dat zou de positie van starters immers nóg moeilijker gemaakt hebben dan die al is, met alle consequenties voor de doorstroming op de huizenmarkt.
Straks is het leenstelsel aan de beurt. Ook onderwijsminister Bussemaker zal concessies moeten doen. En ook daar zal dat vermoedelijk tot beter beleid leiden. Dan hebben we nog de enorme bezuinigingen in de zorg, de plannen om de arbeidsmarkt flexibeler te maken… Een regeerakkoord wordt in korte tijd in elkaar getimmerd, en bevat gegarandeerd schoonheidsfoutjes. Voorheen gold dan “afspraak is afspraak” en rolde de coalitietank door met ijzeren tucht, zodat zelfs de allerverstandigste pleidooien van buiten de ministers niet bereikten.
Het is niet voor niets dat de Nederlandse politiek al tien jaar nauwelijks grote hervormingen voor elkaar heeft gebotst. Juist omdat dit kabinet daar nu eindelijk werk van maken, verdienen ze het voordeel van de twijfel. En zo’n halve gedoogconstructie voelt op een of andere manier net wat democratischer.
Het is nu makkelijk om terug te kijken en te concluderen dat Rutte en Samsom meer steun hadden moeten zien te verwerven door hun coalitie meteen uit te breiden met een derde partij. Met D66 erbij waren ze nog steeds drie senatoren te kort gekomen, en die andere voor de hand liggende partner – het CDA – kwam zo gehavend uit de verkiezingen en het gedonder over de samenwerking met de PVV, dat ook dat geen reële optie was.
Het enige wat je Rutte II mag verwijten is dat het besef wel verdomd laat is gekomen. Waar zijn eerste ploeg nog als een stel veulens door de gangen van de Tweede Kamer dartelde, op zoek naar vriendjes bij de oppositie, oogt de paringsdans van Stef Blok nog een beetje stram. Al heeft ie met zijn laatste move Sybrand Buma flitsend buitenspel gezet.
Als er één verliezer aangewezen zou moeten worden, is dat Buma, nu uitgerekend de kleine christelijke partijen goede sier kunnen gaan maken met dit akkoord. Het zij ze gegund. Persoonlijk hoop ik alleen dat er niet ergens anders (lees: in ethische vraagstukken) nog wat wisselgeld is beloofd door het kabinet, al dan niet impliciet. Die SGP-mannen, ze zijn zo aardig, en voor je het weet zitten ze aan de knoppen.
Want Paars met den Bijbel, dat is natuurlijk geen echt Paars meer. Iemand nog een idee voor een nieuw, kek kleurtje?
Peter Wierenga is columnist en journalist, onder meer voor De Nieuwe Pers.
