Negers gehuld in zilverfolie op Italiaanse rotsen: avantgardistische kunst of een testimonium paupertatis van de Westerse identiteitscrisis? De vluchtelingen hebben hun land en identiteit achtergelaten in de hoop op een beter leven. Wij offeren onze identiteit juist op omdat Eigenheit inmiddels een steen des aanstoots is geworden die potentieel zelfs kwetsend blijkt te zijn.
Nobelprijswinnaar Tim Hunt die vertrekt omdat hij seksistisch zou zijn. Volgens Hunt zorgen vrouwen voor problemen in het laboratorium omdat ze huilen als je kritiek op ze hebt en ze verliefd op je worden. Hij pleitte dan ook voor gescheiden laboratoria voor mannen en vrouwen. Misschien juist een heel goed idee om zonder seksuele afleiding de wetenschap te kunnen bedrijven?
Man-vrouw verschillen die onverdraaglijk zijn geworden: “nee mevrouw, op de echo zie ik niet een jongetje of een meisje, maar een mens!” roept de gynaecoloog voortaan bestraffend. Uniseks als hoogste ideaal voor veel Nederlandse vrouwen want aantrekkelijk zijn is synoniem voor onderdrukking.
Gerard Cox die het zo mooi verwoordt in een brief in de Volkskrant omdat hij racistisch zou zijn:
“Het publieke debat, festival en podium worden steeds meer gegijzeld door een verstikkende politieke correctheid. In de jaren zestig en zeventig toen ik met Lurelei cabaret maakte, was ik ‘vies links en progressief’, daarna werd ik ‘een rechtse zakkenvuller’ omdat ik een mooi vrolijk zomerliedje zong en nu ben ik blijkbaar een racist.”
De arts in opleiding die het woord neger niet durft uit te spreken en minutenlang iets stamelt over een getinte medemens van Afrikaanse origine die de Eerste Hulp blijkt af te breken: de bewaking had al veel eerder gebeld kunnen worden.
Patiënten die een probleem hebben met hun identiteit zijn vaak zo onzeker dat ze de verantwoordelijkheid voor hun leven niet kunnen dragen. Hun autonomie is in het gedrang en ze voelen zich snel bedreigd en uitermate kwetsbaar. Je leert ze stap voor stap hoe ze hun identiteit kunnen opbouwen en vervolgens regie en verantwoordelijkheid kunnen nemen over hun eigen leven.
Onze wereld is zo ingrijpend veranderd, dat we bij wijze van spreken niet eens de tijd hebben gehad om onze identiteit aan te passen. We weten hoe het lichaam werkt en dat we de resultante zijn van genetische aanleg versus de invloed van onze omgeving. Vrije wil blijkt een filosofisch concept waar we geen biologische basis voor hebben gevonden. Onze overleving wordt door niks meer en niks minder dan impulsen gestuurd en keuzes maken we waarschijnlijk onbewuster dan we denken.
We zijn wereldburgers geworden door voortschrijdende techniek: reizen en internet verbinden alle uithoeken van de wereld met elkaar. Oorspronkelijke structuren, gevormd door religie en afkomst zijn verdwenen en onze samenleving is pluriformer dan ooit tevoren doordat diverse fasen van beschaving naast elkaar moeten leven.
Kortom, niets is meer wat het ooit was; Dik Trom doet aan cyberpesten en Pietje Bell post zijn malle streken op Facebook.
Ons denkkader is echter blijven steken ergens in de vorige eeuw. Nietzsche, Kant, Wittgenstein, Heidegger en Hegel zijn nog altijd bepalend voor ons Westers gedachtengoed en dus onze identiteit.
Eigenlijk absurd als je in ogenschouw neemt dat deze mannen (..) zijn opgegroeid in een tijd waarin vliegtuig, internet DNA en MRI-scan niet eens bestonden. Zij braken hun hoofd over zaken zoals karakterzwakte en hoe je een Übermensch creëert, hoe je het grote “Sein” moet ervaren, hoe de Rede ons helpt om de wereld waar te nemen en dat alles bestaat bij de gratie van zintuigelijk waargenomen eigenschappen. Een filosofisch frame dat inmiddels hopeloos is verouderd en gebaseerd is op een kleine wereld. Kennis van het lichaam en vooral het brein was nog zeer beperkt en vooral onvolledig. God kon eindelijk op de helling en de Rede werd voor het eerst met volle overtuiging omarmd.
Wij hebben echter behoefte aan nieuwe denkers. Wijsgeren die de wereld van nu kennen en haar helpen te doorgronden. Er zijn maar weinigen die in staat zijn om met alle kennis en veranderingen die de huidige samenleving kenmerken een nieuw frame te construeren waar we echt wat aan hebben. Slechts enkele denkers zoals Dawkins, Dennett en Hitchens durven het aan om zaken zoals religie, vrije wil en ons menszijn in een nieuw en realistisch perspectief te plaatsen.
Het wordt hoog tijd dat onze universiteiten zich gaan bezighouden met vraagstukken die relevant zijn voor onze maatschappij. Dat we geen subsidie verspillen aan nutteloos onderzoek dat ergens in een kast belandt. De nutteloosheid die voor veel geld wordt gevierd op congressen, cursussen en gratuite opleidingen zonder dat de toegevoegde waarde ooit wordt geëvalueerd.
We hebben dringend een nieuwe identiteit nodig, anders vrees ik dat de emotie-politie ons uiteindelijk tot een leger uniforme, seksloze, grijze Teletubbies reduceert.
