De PvdA stoort zich aan het misbruik van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en legt de schuld bij de burger. Dat wil de partij hard aanpakken. Maar uit een onderzoek op last van PvdA-minister Ronald Plasterk blijkt het echte misbruik vooral bij de overheid te zitten. En dat laat de partij het liefst ongemoeid. De PvdA stoort zich aan het feit dat overheden die niet tijdig een besluit nemen, in gebreke zijn gesteld, na twee weken nog geen besluit hebben genomen, dan gedurende zes weken een dwangsom moeten betalen. Het bedrag kan oplopen tot 1260 euro. Dat vloeit voort uit een wet die de PvdA in 2009 heeft ingevoerd. Die kosten zijn een doorn in het oog van diezelfde PvdA.
Stichting Economisch Onderzoek deed in opdracht van Ronald Plasterk onderzoek en ontdekte dat het afwikkelen van een verzoek in het Verenigd Koninkrijk gemiddeld 219 euro kost en in Nederland tussen de 3851 en 5838 euro. Dat is dus 17 tot 26 maal zo duur. Per verzoek vloeit minimaal 3632 euro onnodig weg.
Waarom is Nederland met transparantie zo inefficiënt? Is het de Nederlandse vergadercultuur? Zijn ambtenaren te duur? Zijn de archieven slecht op orde? Is onze automatisering te beroerd? Is het de tegenwerking die burgers regelmatig ervaren? Wordt er bij ons zoveel meer geweigerd dan in andere landen, waardoor het proces van obstructie ons geld kost? Dat zegt het rapport niet.
Feit is wel dat volgens het rapport het afwikkelen van een verzoek tien keer zoveel arbeidsuren kost ten opzichte van het Verenigd Koninkrijk. Dus het belastinggeld vloeit weg bij de overheid en dan hoor je de verantwoordelijk woordvoerder van de PvdA, Manon Fokke, niet. Dan is aanpak van verkwisting geen persoonlijke queeste meer.
Ook op haar belofte Wob-misbruik aan te pakken schiet Fokke tekort. De Plasterk-onderzoekers concluderen dat het afwikkelen van een verzoek – ondanks de Nederlandse inefficiëntie – in tien dagen gepiept moet zijn. Maar in de praktijk wachten burgers de wettelijke 56 dagen op antwoord en vaak veel langer.
Soms krijg je een besluit dat een datum heeft van een paar dagen na een Wob-verzoek, maar stempel van de postkamer is van weken later. Dit is slim om effectief het maatschappelijk debat te frustreren en transparantie in de weg te staan. Overheden versterken dat nog eens door meer te weigeren dan noodzakelijk. Een burger zet je dan weer drie maanden op achterstand.
Jammer dat Fokke zich niet in de materie verdiept. Vanmiddag heeft ze nog een kans op het college van Wob-expert Roger Vleugels. Daar wordt de problematiek heel duidelijk neergelegd en misbruik heel pijnlijk zichtbaar. Ambtenaren en Wob-deskundigen stonden wel op de lijst, maar geen Manon Fokke.
De feiten uit verschillende onderzoeken laten een helder beeld zien: het echte misbruik van de Wob zit niet bij de burger, maar bij de overheid. Fokke laat na voor de rechtzoekende burger op te komen en verkwist een bezuiningskans van miljoenen. Liever kiest ze eenzijdig voor het oplossen van een non-probleem van enkele tienduizenden euro’s per jaar.
