De gemeenteraadsverkiezingen hebben geleid tot nieuwe verhoudingen op links. Terwijl de PvdA op veel plaatsen buiten het college valt, is de SP deze verkiezingen doorgebroken als bestuurderspartij. In steden waar we eerder bestuurden hebben we de verkiezingen gewonnen. Na de verkiezingen lijkt het aantal SP-wethouders te verdriedubbelen. Soms gaan we regeren met de PvdA, maar vaker nog met D66, CDA en VVD. De SP is daarmee een goed alternatief geworden voor de PvdA.
In Utrecht, Eindhoven, Tilburg, Arnhem, Nijmegen, Leiden, Breda, Helmond, Hilversum, Lelystad, Schiedam, Vlaardingen, Hengelo, Vlissingen, Roosendaal, Heerlen, Maastricht, in steeds meer steden gaat de SP meebesturen (een stijging van 14 naar – voorlopig – 45 wethouders). In sommige steden gaan we regeren met de PvdA, maar in veel steden lukte dat niet en vormen we een coalitie met rechtste partijen (D66, CDA en VVD). Dat is niet nieuw, dezelfde ervaring hadden we na de verkiezingen voor de Provinciale Staten in 2011, toen we gingen meebesturen in Zuid-Holland en Noord-Brabant.
Rechtse partijen hebben vaak de neiging samen op te trekken. Landelijk zagen we hoe VVD en CDA politieke capriolen uithaalden om de rechtse belangen te behartigen, zoals regeren met de LPF en gedogen met de PVV. Op links zag je dat de PvdA vaak koos voor een andere strategie en samenwerking met de SP zoveel mogelijk uit de weg ging. De VVD drukte nieuwkomers aan de borst – wellicht in de hoop dat ze zouden falen. De PvdA hield de SP van zich af – misschien uit angst dat we zouden slagen. Na de gemeenteraadsverkiezingen lijkt die situatie te veranderen.
De SP is een klassieke en goed georganiseerde partij, die zelf mensen opleidt en begeleidt. In bijna alle gemeenten waar we eerder meeregeerden hebben we de verkiezingen gewonnen. In Arnhem, Groningen, Heerlen, Hengelo en Vlaardingen bleek dat we juist in het bestuur konden doorgroeien. Goede ervaringen met SP-bestuurders hebben ertoe geleid dat de partij een serieuze optie is geworden. Daarmee is de SP ook een serieus alternatief geworden voor de PvdA.
Dat lijkt mij de belangrijkste les van deze verkiezingen: de PvdA heeft het alleenrecht op links besturen verloren.
