Deze week was er het laatste rapport van de IPCC. Volgend jaar is de laatste VN-klimaatconferentie in Parijs. Als daar nog iemand verschijnt. Het wordt tijd voor een requiem voor het mondiale klimaatbeleid. Wat ging er mis met het klimaatbeleid? Waarom is het onvermijdelijk dat we over honderd jaar op een opgewarmde aarde zitten? Wie dat in één oogopslag wil weten, slaat de Volkskrant van vandaag [vrijdag] open, op pagina 23. Geen kwaad woord over de journalist – hij schrijft wat honderdduizenden denken. Maar dat is nu juist het tragische. De groene beweging is massaal de verkeerde weg ingeslagen.
De kop van het artikel luidt:
‘Uw kleine bijdrage aan nul uitstoot in 2100’
De onderkop luidt:
‘In zijn laatste rapport roept het klimaatpanel IPCC regeringsleiders op nu toch echt actie te ondernemen. In de tussentijd: enkele eenvoudige maatregelen die iedereen zelf kan nemen.’
Inderdaad, het laatste rapport. Het laatste woord van het IPCC. Het wachten is nu op de regeringsleiders. Die zijn nu aan zet, vindt de VN. Hoe lang die ‘tussentijd’ tussen rapport en de keiharde maatregelen der regeringsleiders gaat duren, vermeldt het stuk helaas niet. Maar dat is eenvoudig aan te geven. Na de klimaattop eind volgend jaar in Parijs is het voorbij. Daarna zullen de heren leiders het hele probleem heel snel vergeten zijn.
Met ‘eenvoudige maatregelen’ kan de Volkskrantlezer zijn CO2-uitstoot ‘fors verlagen’, aldus de krant. Welke zijn dat? U raadt het al. De televisie niet meer op stand by zetten, minder lang douchen, meer openbaar vervoer gebruiken, denk ook eens aan zonnepanelen, of een elektrische auto (maar dan wel stroom gebruiken uit je eigen extra zonnepanelen!) en ga vegetarisch eten. Helpt dit alles ‘fors’? Nee, natuurlijk niet. Zelfs de volstrekt niet ‘eenvoudige’ maatregelen (zoals die auto) zet geen zoden aan de dijk. Niet wat betreft de eigen uitstoot, en ook niet wat betreft de mondiale uitstoot. Effe je uitstoot ‘fors verlagen’ met ‘eenvoudige maatregelen’ is volstrekte onzin. Tweede vraag: trek de Nederlander zich hier iets van aan? Dergelijk artikelen vol goedbedoelde tips verschijnen al tientallen jaren. Zijn we onder invloed van dat soort adviezen zuiniger geworden? Eén getalletje moge hier volstaan: in 2013 lag het energieverbruik door Nederlandse huishoudens vijftig procent hoger dan in 1990. Vijftig procent.
De milieubeweging heeft het jarenlang gedaan: de Nederlander wijs maken dat als hij nou maar wat korter zou douchen, de tv volledig uit zou zetten en zijn papier naar de papierbak zou sjouwen, hij een heuse bijdrage leverde aan de oplossing van het klimaatprobleem. De deskundigen wisten donders goed dat dat geklets was, maar de bijverschijnselen van al dat gepreek werden nuttig geacht. De kneuterige adviezen en campagnes hadden en hebben niets met de grimmige mondiale realiteit te maken, maar het was in ieder goed voor de ‘bewustwording’ van de domme, vervuilende burger. De volgende stap die hij of zij moest zetten was dan lid worden van een of andere milieuclub. Want leden betekent geld, betekent macht.
En de burger scheurde braaf de etiketjes van zijn jampotjes. En eenmaal klaar met de voorgeschreven rituelen ging de burger zijn oude gang. En steeg zij energiegebruik gestaag. Bezuinigen, we kunnen het niet. Gelukkig, we zitten in een ‘tussentijd’: de regeringsleiders komen eraan! Ook die mythe is door de milieubeweging geschapen en tegen alle beter weten in, in stand gehouden. Het is de oude droom van de wereldrevolutie, van het Nieuwe Jeruzalem, van de transformatie van de planeet volgens onze mooiste inzichten. Alweer zo’n verwachting die niets te maken heeft met de grimmige mondiale realiteit – maar waar iedereen al die jaren in moest geloven. Het is de laatste zucht van de maakbaarheid.
En de regeringsleiders? De EU heeft gezegd ernaar te streven dat de uitstoot van CO2 in 2030 veertig procent lager ligt dan in 1990. Maar… ze zegt ook: deze belofte gaat van tafel als de VS en China volgend jaar in Prijs niet ongeveer hetzelfde beloven. Dat gaat dus niet door. Europa kan zich heerlijk voordoen als het braafste jongetje van de klas, maar dat is ook erg gemakkelijk wanneer je in de pikorde niks voorstelt. Geen van de grootmachten (de VS, China, en gooi daar Rusland en India maar bovenop) zal de komende decennia zijn economische groei dempen door middel van milieumaatregelen. De wereld wordt de komende jaren immers alleen maar gevaarlijker.
De ‘tussentijd’ waar de milieubeweging van droomt, de tijd tussen burgerlijke bewustwording en mondiale redding, die moderne variant op de christelijke Eindtijd, zal een jaar duren. En net even anders aflopen. Eind 2015 zal in Parijs blijken dat het klimaatbeleid mors- en morsdood is. Daar zullen we het mondiale klimaatbeleid plechtig ten grave kunnen dragen. Als de regeringsleiders al überhaupt te moeite nemen om te komen.
