U2 toert door Europa en zanger Bono maakt zich boos over de verkiezingsuitslag in Zweden. Vanwege de ruk naar rechts kregen de Zweden recent een forse uitbrander van de wereldster. Tijdens een concert in Parijs maakte hij de Zweden – via zijn alter ego Mr. MacPhisto – uit voor nazi’s. Hij sprak van ‘het Arisch potentieel van de Zweden met hun blonde haren en blauwe ogen’. Daarbij strekte de zanger zijn rechter arm.
Ik ben altijd een hartstochtelijke liefhebber geweest van de muziek van U2 en herinner mij geweldige momenten. Zoals een herfstavond in 1984 op zolder met mijn beste vriend en onze nieuwste aanwinst: de elpee The Unforgettable Fire. Er was die avond geen andere plaat die ook maar in de buurt kwam van dat album en dus bleven we hem draaien. Steeds opnieuw.
Of het Live Aid-concert in 1985 in Londen en het eindeloos verlengen van het nummer Bad door gitarist The Edge. Gekluisterd aan de buis opdat het nooit zou ophouden.
En de autorit naar Bosnië 18 maanden na de oorlog. In een VW Golf over ‘Sniper Alley’ de Bosnische hoofdstad binnen rijden met op de radio U2 en Luciano Pavarotti en Miss Sarajevo (1995).
Ik houd oprecht van de muziek, maar weet me al jaren geen raad met de zanger van de band. In de biografie The Frontman (2013) ontmaskert de Amerikaanse auteur Harry Browne de actievoerder Bono. Voor de bühne op de bres voor de verworpenen, maar feitelijk op schoot bij de macht.
Cruciaal is het jaar 2005. Bono afficheert zich dan al langdurig met armoedebestrijding en heeft toegang tot de leiders van de wereld. Zo is hij kind aan huis bij de Britse premier Tony Blair en vice versa.
In dat jaar komt de G-8 bijeen in het Schotse Gleneagles en Bono zal daar spreken. Toen had hij de wereldleiders de oren kunnen wassen over al hun beloften om de armoede in de wereld aan te pakken. Beloften die vijf jaar eerder werden gedaan en waarvan er niet één was nagekomen.
De frontman die wel wat publiek gewend was kreeg het woord. In plaats van stampij te maken over dit verraad aan de Derde Wereld, riep Bono dat de politieke en economische elite van de wereld nu echt geluisterd had naar de noden van de armen. Het in Gleneagles beloofde geld is er nooit gekomen.
Voor Browne is dit het moment dat duidelijk werd dat Bono definitief voor de macht gekozen had. En dat al dat andere pr is. De biograaf oordeelt hard: Bono is een schoothond van de machthebbers en gebruikt de armen als podium voor zijn gezwollen ego.
Het vermogen van Bono wordt inmiddels geschat op 700 miljoen dollar. Daarmee behoort hij tot de rijkste muzikanten van de wereld. Mede dankzij de fiscale constructie die van U2 een Nederlandse firma maakt.
Toen het belastingstelsel in Ierland in 2006 op de schop ging zochten de bandleden een beter heenkomen voor hun inkomen. Dat vonden ze in een brievenbusfirma aan de Amsterdamse Herengracht.
Bono kwam ook voor in de Paradise Papers, waaruit bleek dat hij via een bedrijf op het eiland Guernsey belasting ontdook in Litouwen.
Je laten voorstaan op een eerlijker verdeling van de welvaart en tegelijk je eigen vermogen ophogen met belastinggeld, dat nodig is voor scholen, wegen en ziekenhuizen. Bono doet het.
En nu is hij zelfbenoemd ambassadeur van de Europese Unie. Misschien op een idee gebracht door zijn vriend, de Franse president Macron.
In een Duitse krant betoogt hij, dat het economisch en bureaucratisch project ook een gevoel nodig heeft. Daarom zal de zanger tijdens de Europese tournee gaan zwaaien met de Europese vlag. Het establishment is blij.
Maar in het Europese gevoelsleven van Bono is geen plaats voor het onbehagen waar veel burgers in Europa al veel te lang mee rondlopen. Zorgen waarmee zij nooit terecht konden bij gevestigde partijen of de EU. Mensen die voorheen op de middenpartijen stemden, maar nu – niet zelden uit wanhoop – kiezen voor een populistische alternatief.
Het zal Bono een zorg zijn. In de uitverkochte stadions zwaait hij de onvrede en het populisme wel uit met een Europese vlag en een gestrekte rechter arm. Arrogant, onwetend, hypocriet en vijandig. Bono is de Europese elite en alles wat daar mis mee is.
Deze column werd eerder gepubliceerd op RTLZ.nl.
