Het was een bericht in de kantlijn deze week. Paul Römer, directeur van Endemol, wordt de hoogste baas van de NTR, de ledenloze omroep die van ons belastinggeld ‘educatie’, ‘cultuur’ en ‘informatie’ brengt waar anderen dat nalaten. De NTR: zeg maar het laatste ‘gaatje’ in het medialandschap, de laatste verbinding met een zuurstofgebied waar kijkcijfers en de bijbehorende batterij statistici en kwaliteitsmanagers – hoop je althans – nog niet de kleur van de hemel bepalen. Uitgerekend bij die omroep wordt – god beter ‘t! – een kermisverkoper uit Aalsmeer neergeplant!
Een zuiverder bewijs dat de Nederlandse media compleet op pleasen en kietelen zijn overgeschakeld, is nauwelijks denkbaar. De man die jaren heeft nagedacht over hoe hij de ‘Big Brother’-formule kon uitmelken en verkopen aan zoveel mogelijk landen, gaat nu beslissen over de manier waarop we de Nederlandse bevolking met ‘cultuur’ en ‘educatie’ gaan ‘verrijken’. Hoe ver zijn we van de dag verwijderd dat de baas van de NTR Arnon Grunberg of A. F. Th. van der Heijden belt met het verzoek een puntmuts op te zetten, omdat dat tussen 22.00 en 23.00 uur volgens fijnmazige onderzoeken een gunstig effect heeft op de kijkcijfers?
Alarm!
Behalve dat de benoeming van deze mercantiele manager in zichzelf al alarmerend is, heb je ook nog de radiostilte, de geruisloosheid, waarmee deze overstap voor kennisgeving is aangenomen. Dat laatste is zo mogelijk nóg alarmerender! Heel Hilversum (publieken en commerciëlen) is door de jaren heen zo vervlochten geraakt, zo eendimensionaal gericht op kijkcijfers en het behagen van de uitgebluste couch potato op de bank, dat journalisten en netmanagers van beide kampen elkaar tegenwoordig onophoudelijk bewieroken.
“De commerciëlen houden ons scherp” heb ik Henk Hagoort (baas Publieke Omroep) en diverse programmamakers uit het kamp van de staatsmedia al verschillende malen horen zeggen. En omgekeerd is er ook, tjonge, één en al waardering. “We zijn heel blij dat we een vitale publieke omroep hebben, die ons uitdaagt en opjut” hoor je dikwijls uit de commerciële hoek. Of woorden van gelijke strekking. Geen wonder, dus, dat de media de overstap van Römer brengen als een bericht in de kantlijn. De man gaat – in hun ogen – van het ene mediabedrijf naar het andere. Endemol, NTR: tja, wat is nog het verschil?
Snorren en haarextensies
De media (ook de staatsmedia) gaan dood aan het eenrichtingsverkeer waar ook het onderwijs aan dreigt te bezwijken: inhoud moet ‘leuk’ zijn. Inhoud moet een dansje doen. Inhoud moet een glimlach op zijn gezicht toveren. En als de inhoud dat niet doet, helpen de netmanagers of Paul Römer in eigen persoon wel bij het opplakken van een snor of het inbrengen van een haarextensie. Ik zeg, tot slot, niet dat Paul Römer onbekwaam is of dat hij de NTR onmiddellijk naar de sloop gaat brengen: het gaat mij erom dat bij een omroep die drie keer schijt mag hebben aan kijkcijfers uitgerekend een man bovenaan de piramide komt te zitten die tijdens zijn hele loopbaan kijkcijfers als de enige maat der dingen heeft gehanteerd. En ik kan moeilijk aan Paul Römer vragen een ander mens te worden.
De NTR die ‘in handen’ van Paul Römer (en familie?) valt, Joris Luyendijk die Nederland verlaat en voor The Guardian gaat werken, DWDD dat alom als het summum geldt van ‘knap gemaakt’, Arie Boomsma die de jongste poëziecanon samenstelt en NRC en Volkskrant die tegenwoordig meer op een galerij van BN’ers lijken dan op inhoudelijk uitputtende kranten. Wat geestelijke aftakeling betreft, liggen we lekker op schema.
Hans van Willigenburg is schrijver, dichter, journalist en writing coach. Tijdens het schrijven van dit stuk kwamen daar nog ‘Don Quichotte’ en ‘onverbeterlijke romanticus’ bij.
