‘Ronald, je moet dit eens lezen, dan begrijp je ons beter,’ zei mijn medewerker. Ze gaf me het boek Zeik niet zo. Ik dacht, wat heb ik nou weer verkeerd gezegd? Het boek was roze. ‘Millennial pink’, zei ze glimlachend, toen ze me de omslag zag bekijken. Over ‘het echte leven van de millennial’. Veel zin om dit boek te lezen had ik niet, het staarde me aan als een veel te zoete taart, waar je na de eerste hap al flinke koppijn van krijgt. Op de achterkant de foto’s van drie vlotte dames, die allen leven van hun pen en werken voor de Linda. Leuke meiden, zo te zien, maar toch niet typisch voor een hele generatie? Deze dagen ben ik alsnog aan het boek begonnen – en het viel me erg mee. Deze meiden lijken me erg gevoelig voor modes, maar hebben tegelijk een afkeer van alles wat modieus is. Ze zijn steeds op zoek naar zekerheden, in de liefde, op het werk, voor het leven, maar schrikken direct terug als ze die ook vinden. Ze zitten al helemaal niet te wachten op mensen die waarheden komen verkondigen. Dat zijn voor hen ‘Klepelaars’, die altijd een mening hebben, maar zelden een argument. Ofwel types die wel de klok hebben horen luiden, maar niet weten waar de klepel hangt: ‘Vrouwelijke Klepelaars hebben er een handje van om zichzelf te bestempelen als feminist en daar vervolgens voor te leven.’
Suzette Hermsen, Anouk Kemper en Lianne Sanders schrijven elkaar over hun leven als millennial – dat zijn mensen geboren tussen 1982 en 2000. Het komt allemaal voorbij: van ‘millennial voedsel’ tot ‘ik ga nooit meer op dieet’; van ‘tegen de dertig en nog steeds een huisgenoot’ tot ‘altijd samen zijn, dat is verdomd lang’ en van ‘meisjes die scènes schoppen’ tot ‘ontspannen, ik ben er maar druk mee’. Ik vind het wel sterk, om je zo kwetsbaar op te stellen: ‘Niets doet een mens zo goed als een roseetje op het terras, de zon op je gezicht en een potje keihard huilen.’ Zeik niet zo is ook een hoop gezeur, maar wel zonder schaamte en vanuit een terechte trots. Het is ‘de schaamte voorbij’, niet zozeer als een politiek programma voor het feminisme, waarover activisten als Anja Meulenbelt in de jaren zeventig schreven, maar vooral als een realisering daarvan: dit is wie wij zijn en pech als dat je niet bevalt. Ik vind het wel een voorbeeld van geslaagde emancipatie. De jongedames spelen met hun identiteiten, van vrouw en van schrijver – en van vrouwelijke schrijver. Ze willen dat het boek goed verkoopt, weten wat ze daar voor moeten doen, maar beseffen ook hoe dom dit spel is: ‘Op hoge hakken vertellen wat ons boek nou zo ongelooflijk bijzonder maakt. Dat wordt pas een potje toneelspelen 2.0.’
De schrijfsters zijn alle drie hoog opgeleide Randstedelijke kosmopolieten, maar in dit boek blijft hun wereld toch bijzonder klein. Hun problemen lijken altijd persoonlijk en het is ook aan henzelf om die op te lossen. Niet alleen als het gaat om lief en leed, maar ook om zaken als werk en inkomen (een vaste baan is voor hen geen optie) en zorg en wonen (een huis kopen kan al evenmin). Hun privé-leven is een aaneenschakeling van keuzes, maar de samenleving lijkt voor hen steeds een vaststaand feit. Dit boek is volgens de auteurs ‘een ode aan het leven van de millennial’, maar tevens ‘een beleefde middelvinger naar de babyboomer’. Dat is de generatie die is geboren tussen 1945 en 1955 en die na de oorlog ons land heeft opgebouwd, wat gepaard ging met veel ideologische debatten en politieke strijd. Die strijd leek beslecht in de jaren tachtig – precies de tijd dat deze millennials werden geboren. Dit is een generatie die opgroeide met het idee dat je vooral bezig moet zijn met jezelf en de rest beter kunt overlaten aan de markt. Dit neoliberale denken werd zó dominant dat politieke keuzes niet meer leken te bestaan. Toch zie ik nu veel jonge mensen juist afstand nemen van deze sociale lethargie. Bij de SP is het vergeven van de millennials, kijk naar mijn fractievoorzitter, of onze partijvoorzitter – of mijn medewerker.
Zeik niet zo is een leuk boek, dat zeker ook typisch is voor een generatie. Maar of het mij nou helpt om mijn medewerker beter te begrijpen? Of heb ik het weer verkeerd begrepen? En was het haar toch niet te doen om het boek, maar vooral om de titel?
