Perfectie is voor de goden. Mensen kunnen dat wel nastreven, maar de goden zullen dat nooit accepteren. Dat lezen we in Mythos, waarin Stephen Fry op een leuke en toegankelijke wijze de Griekse mythen opnieuw vertelt. Als iets de Griekse goden kenmerkt is het wel hun jaloezie, ten opzichte van elkaar, maar vooral tegenover de mensen. Zeus of Apollo of Athene nemen op een vreselijke wijze wraak als een mens hen in ambacht, kunst of schoonheid lijkt te willen evenaren. Iemand verstenen, veranderen in een spin, of levend villen, het zijn niet eens de ergste straffen. Als ik denk aan perfectie, dan denk ik aan Sylvie Guillem. Vooral aan haar laatste dans, op oudejaarsavond 2015, voor een grote zaal met 2.500 uitzinnige fans. De Franse ballerina was al vijftig jaar, een leeftijd waarop de meeste dansers de spitzen al lang aan de wilgen hebben gehangen. Maar zij staat daar als een jonge godin. Guillem heeft bij dit afscheid gekozen voor de Bolero, het ballet van Maurice Ravel uit 1928. De muziek is groots en meeslepend, de dans fijnzinnig en elegant.
Sylvie Guillem werd al op haar 19e eerste danseres van het Paris Opera Ballet en een protegé van de beroemde Russische danser Rudolf Nureyev. Later ging ze dansen bij The Royal Ballet in Londen. Maar Guillem had eigenlijk een hekel aan het gebonden leven in dit soort gezelschappen en wilde veel onafhankelijker werken. Voor haar laatste dans koos ze dan ook niet voor Parijs of London, maar voor Yokohama, ver weg van de beroemde balletpaleizen. De laatste jaren van haar carrière had ze het klassieke ballet eigenlijk vaarwel gezegd en was ze meer gaan experimenteren met moderne dans, waar ze ook vele vernieuwingen had gebracht. Maar voor deze laatste dans greep ze terug op een klassiek stuk, de Bolero van Ravel. Met de krachtige en herkenbare muziek en het herhalende motief dat steeds sterker wordt. Voor sommigen in de balletwereld moet de keuze voor Japan een teleurstelling en die voor de Bolero een cliché zijn geweest, maar Guillem is de mening van anderen al lang ontstegen. Vanavond hoeft ze aan niemand verantwoording af te leggen.
Op 31 december 2015, om kwart voor twaalf, begint de laatste dans van Sylvie Guillem. Daarna zal een nieuw leven beginnen, zal ze zich inzetten als activiste, voor de milieugroep Sea Shepherd. Op een even compromisloze manier als waarop ze altijd heeft gedanst. Maar zover is het nu nog niet, eerst volgen nog vijftien minuten dans. Waarin vijftig jaar angst en pijn, maar ook vijftig jaar gevoel en ervaring samen komen. Zij bespeelt de muziek – en ook het publiek. Elke beweging lijkt te kloppen en alles ziet er zo vanzelfsprekend uit. Maar zo dansen, dat is de goden verzoeken. De kijkers zien de laatste minuten een klok meelopen, die aftelt naar het nieuwe jaar. Maar de tijd loopt ook voor Guillem. En de tijd is onverbiddelijk. Nadat de dans ten einde is volgt het applaus, maar komt er ook een staf. Want de danseres die dit hoogtepunt heeft bereikt, moet stoppen. Na al die jaren van hard werken heeft Guillem de perfectie benaderd, maar is zij ook oud geworden. En zo hebben de eeuwige goden op de Griekse Olympus toch weer het laatste woord.
Ronald van Raak schreef eerder over de cowboymuziek van Ennio Morricone, de varkensjazz van Charles Mingus en de gangsteropera van Bertolt Brecht.
