Zelf had ik nog nooit van hem gehoord, Eusébio da Silva Ferreira. Ik ben dan ook geen voetballiefhebber en wat ik van voetbal weet houdt wel ongeveer op bij Cruyf, Koeman en natuurlijk Van Basten en Gullit (ja, ik ben een kind van het EK ’88, waar de voetballiefde voor mij begon en ook weer eindige). Maar hier in Portugal gaat de dood van Eusébio aan helemaal niemand voorbij, dus ook niet aan die ene Nederlandse voetbalonwetende.
De grootste krant van Portugal, Correio da Manhã (met een oplage van zo’n 120.000 stuks), heeft de website inmiddels volgehangen met foto’s en rouwkoppen. Wie niet beter weet zou denken dat een lid van de regering of iemand van anderszins adelijke bloede dan wel regenteske invloed is overleden. Maar hee, dit is Portugal. Hier leven ze van voetbal. En toeristen. Vroeger ook nog van vastgoed maar sinds de crisis is dat geen serieuze pijler meer onder de nationale economie.
Des te meer reden voor de talloze laagopgeleide en stokoude werkloze Portugezen om nog meer voetbal te kijken. Brood en spelen willen de mensen. Mensen in Latijnse landen zeker. En denk maar niet dat er één restaurant in Portugal is te vinden waar de zaterdagse wedstrijd van Benfica niet op grote schermen (met het volume op standje klantonvriendelijk) wordt uitgezonden. Wie Portugees wil leven moet voetbal als huisvriend accepteren. Spelen krijg je hier tijdens het brood eten.
Then again, vrijwel alle media over zo ongeveer de hele wereld pakken groot uit met Eusébio’s dood. Kennelijk was hij de huisvriend van iedere voetballiefhebber. Misschien had ik al die tijd een huisvriend of liefhebberij te weinig?
Op de Portugese televisie vertoont het internationale kanaal RTP de gehele dag door terugblikken, fragmenten, analyses en gezamenlijke rouw. Via de telefoon bellen de ook in Portugal kennelijk talrijke Jeroen Krabbé’s live in om het volk te vertellen welke Enige Echte vriend ze van Eusébio waren en hoe erg de dood ze heeft geschokt. Naast plaatselijke Krabbé’s doen ook talloze internationale bekenden hun zegje.
Ook Ronaldo heeft inmiddels gereageerd, op zijn Facebokpagina: “Always eternal Eusebio, rest in peace.”
De Portugese regering heeft officieel drie dagen van rouw afgekondigd. Regeringen doen dat uitsluitend als een echt heel belangrijke landgenoot is overleden. Dat is hier dus duidelijk het geval. Ik wist van geen enkele grootsheid bij het horen van deze onbekende naam. De kranten en sites staan nu vol met zijn grootse daden, maar doordat er geen voetbalbloed door mijn aderen vloeit heb ik nauwelijks affiniteit met de voetbalprestaties van dit land. Van geen enkel land eigenlijk. Ik voel me een onterechte toeschouwer op een condoleance.
Ondanks het feit dat er sprake is van officiele nationale rouw en van het feit dat de overledende een grote legende is, valt de mediahysterie me alleszins mee. In een warmbloedige cultuur als die van Portugal had ik massa’s huilende en weeklagende mensen verwacht inclusief het nationaal op zwart gaan van alle Portugese websites voor drie lange dagen of het sluiten van alle horeca, maar het rouwen gebeurt hier in een fijnzinnige ingetogenheid. Wel emotioneel, niet dramatisch. Ze hebben hier warm bloed maar nemen ook alle tijd om af te koelen.
Zelfs de verslaggeving is nog koeltjes te noemen. Het nieuws gaat hier nu weliswaar over Eusébio en over Eusébio alleen, inclusief ellenlange specials en soms over the top aandoende verafgoding, de verslaggeving is degelijk, nauwkeurig en blijft binnen de context van het medium. Bescheiden soms.
Maar maandag in het stadion van Benfica en daarna in het stadhuis van Lissabon zal hij pas écht worden herdacht. Wereldwijd.
Na de dood draait de wereld gewoon door, ook in Portugal, en in de vele pastelaria’s en strandtenten van de Algarve gaat het leven op deze onverwacht zomerse dag verder. Business as usual. De toeristeneuro’s moeten blijven rollen.
Maandagmiddag reeds wordt Eusébio begraven. Maandag schijnt ook de regen en wind die de Algarve de afgelopen dagen behalve teisterde ook in groene bloei zette, weer terug te keren.
Dat kan haast geen toeval zijn.
