Bondskanselier Angela Merkel sprak in september 2015 de woorden: “nun sind sie halt da” (‘nu zijn ze er gewoon’). Merkel zou geïrriteerd zijn geraakt in een fractievergadering en volgens journalist Hugo Müller-Vogg hebben gezegd: “het kan me niet schelen of ik schuld heb aan de toestroom van vluchtelingen, nu zijn ze er gewoon”. Hoewel door sommigen in twijfel getrokken is het citaat door de CDU zelf nooit ontkend. “De kanselier neemt de zorgen van de mensen heel serieus”, was de enige verdediging die ze lieten horen.
#CDUCSU #Merkel in der Fraktionssitzung genervt: “Ist mir egal, ob ich schuld am Zustrom der #Flüchtlinge bin. Nun sind sie halt da.”
— Dr. Hugo Müller-Vogg (@HugoMuellerVogg) 22 september 2015
Twee dingen zijn inmiddels duidelijk geworden na die uitspraak: ze meende het, en nu de grenzen nog steeds openstaan voor jonge moslimmannen zonder papieren is de oplossing ‘het is gewoon zo’ inderdaad het nieuwe ‘normaal’. Als vluchtelingen ineens immigranten worden genoemd – en in vergelijking met boze, bezorgde burgers de ‘echte Duitsers’ (volgens SPD partijleider Sigmar Gabriel) dan is de fase van het abnormale, het evalueren, op voorhand verboten. De Duitse media en politici hebben zo de situatie schouderophalend gedoopt tot datgene wat je overhoudt als je verantwoordelijkheid gewoon wegneemt: normaal. Niks te zien hier. Een laf coping mechanisme voor wat iedereen wel weet: sinds september 2015 vinden er dagelijks verkrachtingen, geweld en aanslagen plaats die aan asielzoekers gekoppeld worden, en bijna niets komt in de media terecht.
Dagblad der Tagesspiegel meldde over de aanval op burgers in een supermarkt in Hamburg afgelopen week:
“Het gaat definitief om een ‘Einzeltäter’ (een lone wolf) aldus de politie. Volgens de burgemeester Olaf Scholz (SPD) is “de dader een vreemdeling die uitgezet moest worden”. Maar hij kon niet uitgezet worden omdat hij geen papieren had, zei Scholz op vrijdagavond. “Daarnaast maakt het mij boos dat het blijkbaar iemand is die bescherming heeft gevraagd in Duitsland en vervolgens zijn haat jegens ons richt”. Scholz sprak van een “boosaardige aanval”. Aan de slachtoffers en nabestaanden betoonde hij zijn medeleven.”
Het is een trein van clichés die voorbij komt kreunen. Een ‘laffe aanslag’ is in de media ook weer veel gebruikt, alsof er zoiets als moedige aanslagen bestaan, en wat maakt het eigenlijk uit dat hij alleen handelde? Is dat tegenwoordig bedoeld als geruststellend? Beter dan wanneer een groep erop uit trekt om mensen willekeurig neer te steken, aan te rijden of op te blazen, zoals in Londen recentelijk gebeurde? En hoe alleen ben je als een niet onaanzienlijk deel van je geloofsgemeenschap je onvoorwaardelijk steunt in je moordpartij?
‘Het is gewoon zo’ is een leugen. Een makkelijke leugen ook, die stress uit de weg gaat, althans op korte termijn. Op de lange termijn heeft zo’n leugen verschrikkelijke gevolgen. Het ontwijken of onderdrukken van onverwachte of onwenselijke ervaringen is het abstracte equivalent van wegrennen, waarna steeds meer ervaringen onverdraaglijk worden en meer leugens nodig zijn, zoals we nu overal om ons heen zien. ‘De cumulatieve effecten van het gebruiken van leugens als middel om je aan te passen aan de werkelijkheid zullen onverbiddelijk zijn’, las ik ergens.
De kolossale leugen van Merkel – kort samengevat: dat de ellende goed moet aflopen (‘wir schaffen das’) ‘omdat het nou eenmaal zo is’ – transformeert cultuur in tirannie, gezonde verandering in gevaar, terwijl het ondertussen ons normale aanpassingsvermogen verder verzwakt. Afhankelijkheid van de leugen zorgt ervoor dat, terwijl angst groeit, persoonlijke en politieke intolerantie groeit. Vandaar de censuurwet, het omdraaien van de schuld, de krampachtige reguleren van het narratief van een sterk en verenigd Duitsland en Europa. Die geest van ontkenning maakt het leven op den duur ondraaglijk voor degenen die erin huizen. Een politieke mislukking kun je het vluchtelingenbeleid daarom niet meer noemen, het hele systeem faalt.
