De overheid heeft de afgelopen week een duidelijke boodschap naar buiten gebracht: Je bent gek als je je rekeningen betaalt en je schulden aflost, want de overheid helpt je toch wel uit de brand als je in de problemen zit.
De meeste Nederlanders vinden het normaal om gewoon hun rekeningen te betalen, ook al zouden ze dat geld liever aan vakanties, breedbeeld-tv’s, mooie iPhones, uitgaan en andere leuke dingen uitgeven. Als u en ik krap bij kas zitten, dan slaan we dat avondje uit over, kopen we nog even geen nieuwe telefoon of gaan we in de vakantie lekker thuis van de zon genieten in plaats van naar Spanje of een bungalowpark. Zo denken u en ik. Toch?
De afgelopen week ben ik er achter gekomen dat we hartstikke gek zijn. “Mensen met zware schulden hoeven een half jaar geen rekeningen te betalen”, lazen we afgelopen week in de krant. Dat is wat PvdA-staatssecretaris Klijnsma gaat doen op aandringen van met name de ChristenUnie en het CDA. En Nieuwsuur berichtte dat jongeren in Den Haag hun schuld kunnen afkopen door naar school te gaan, vrijwilligerswerk te doen of werk te vinden. Gratis geld dus.
Maar gratis geld bestaat helaas niet. Dat geld wordt door u en mij betaald.
Bovendien is het plan ook slecht voor schuldeisers. Dat zijn niet alleen de Wehkamps van deze wereld, maar ook gewone winkeliers, schilders en andere ondernemers die het lang niet allemaal even breed hebben. Zij moeten nu een half jaar op hun geld wachten, terwijl hun leveranciers snel geld willen zien. Het in naam sociale beleid van Klijnsma wordt door de hardwerkende ondernemer duur betaald.
Linkse partijen als de PvdA juichen ook bij het plan van wethouder Rabin Baldewsingh van Sociale Zaken. “Wat een topplan: Jongeren met schulden krijgen een schuldenvrije toekomst”, roepen ze. Ze vergeten even dat u en ik voor dat geld werken en belasting betalen. En dat wij die nieuwe iPhone laten liggen en onze vakantie thuis doorbrengen in plaats van in Spanje. Ze zien niet hoe onrechtvaardig dat ‘topplan’ van de wethouder is. Tenzij je in Sinterklaas gelooft.
Natuurlijk is het zo dat sommige mensen diep in de schulden zitten. Soms kun je gewoon pech hebben: Je verliest je baan, je huis staat onder water, na een echtscheiding kun je moeilijk aan je lopende verplichtingen voldoen. Het water kan je dat echt tot aan je lippen komen te staan. Dan is het goed dat de samenleving je een helpende hand biedt. Schuldhulpverleners van de gemeente kunnen je dan helpen weer zicht te krijgen op je financiën als je daar zelf moeite mee hebt. Ze kunnen je helpen betalingsregelingen te treffen met schuldeisers en je erbij ondersteunen de tering weer naar de nering te zetten. En als het door pech of nare omstandigheden echt uitzichtloos is, is er zelfs de mogelijkheid om na drie jaar zo veel mogelijk afbetalen met een schone lei te beginnen.
U en ik zouden ook in een situatie kunnen komen, dat het even moeilijk is. En als er, terwijl je alles op alles zet om weer orde op zaken te stellen, een schuldeiser is die je op een onredelijke manier blijft tegenwerken dan kan ik me zelfs voorstellen dat het kan helpen als een rechter zegt: “Even adempauze”, zodat je orde op zaken kan stellen en al je schulden kunt afbetalen. Dat is immers niet alleen in je eigen belang, maar ook in het belang van die andere schuldeisers. In uitzonderlijke, extreme gevallen.
Maar als de overheid mensen steevast uit de brand helpt zullen zij niks leren van hun fouten en daar ook snel weer in vervallen. Het gratis geld van de gemeente Den Haag, van een gemeente als Leiden en het voor Sinterklaas spelen door Klijnsma geeft niet alleen aan schuldenaren een totaal verkeerd signaal af, maar het is vooral onrechtvaardig naar schuldeisers en vooral naar u en mij als belastingbetalers die netjes hun rekeningen betalen.
