Wat ik me dus al een paar dagen afvraag, is hoe fervent het recht op de vrijheid van demonstratie verdedigd zou zijn als het niet zou gaan om een anti-ISIS-demonstratie in de Schilderswijk, maar om een anti-Israëldemonstratie in een Joodse wijk, of rondom een synagoge. Eerlijk gezegd denk ik dat er dan een vrij breed gedragen consensus zou zijn geweest dat zo’n demonstratie misschien niet zo’n goed idee was, en dat het de demonstranten vrij stond hun mening te uiten, maar misschien niet op die specifieke plaats.
Simpelweg omdat er een bepaalde dreiging vanuit gaat als mensen een woonwijk uitkiezen om een punt te maken dat wellicht niet aan iedereen persoonlijk is gericht, maar wel aan de groep die zich in die wijk concentreert. En niet alleen een bepaalde dreiging, maar ook een impliciete beschuldiging: alsof alle joden verantwoordelijk zijn voor het beleid van Israël.
Sterker: ik denk dat zo’n demonstratie nogal wat ophef zou hebben veroorzaakt. Ik vermoed bovendien dat sommigen van degenen die nu moord en brand schreeuwen over de manier waarop de politie de optocht van Pro Patria omleidde, in zo’n geval nogal verbolgen zouden zijn over het feit dat de autoriteiten zo’n anti-Israëldemonstratie zouden toestaan.
Ik vermoed ook dat een demonstratie vóór Zwarte Piet in hartje Bijlmer met minder verve zou zijn verdedigd dan de demonstratie tegen ISIS in de Schilderswijk. Niet omdat er risico zou zijn voor een verstoring van de openbare orde, maar omdat we het eigenlijk zelf ook een beetje smakeloos vinden als boze blanke mannen in naam van hun kinderen hun koloniale relicten staan te verdedigen in het hart van postkoloniaal Amsterdam.
Het malle is dat zaken waarover we onder andere omstandigheden volgens mij best even willen praten, opeens absoluut en onwrikbaar zijn als het gaat om moslims. Waar we terecht hoog van de toren blazen als Israëlprotesten uitmonden in Jodenhaat, vinden we het geen punt als Pro Patria via haar locatiekeuze impliceert dat alle islamitische bewoners van de Schilderswijk mede verantwoordelijk zijn voor de wandaden van de Islamitische Staat. Dat heet: meten met twee maten. Je kan het ook gewoon moslimhaat noemen.
Vrijheid van demonstratie – zoals die in de wet staat – betekent nog niet dat er geen grenzen gesteld mogen worden aan de plaats waar een demonstratie plaatsvindt. Als een demonstratie stigmatiserend werkt – en zich door de plaatskeuze op een groep richt die niet noodzakelijkerwijs in meerderheid iets van doen heeft met datgene waartegen geprotesteerd wordt, moet je misschien, als samenleving, overwegen of je dat soort manifestaties niet op neutraal publiek terrein wil houden. De Dam. Het Malieveld. De Coolsingel.
Demonstraties horen niet in woonwijken, en al helemaal niet in de woonwijken van een andere groep dan de groep die protesteert. Dan is het namelijk geen demonstratie, maar een Oranjemars, en het lijkt me niet bijzonder wenselijk dat we Den Haag veranderen in een soort Belfast. Alleen maar omdat een groep racistische prinsenvlagknuffelaars de vrijheid wil hebben haar moslimhaat onder de ogen van Nederlandse moslims te etaleren.
Het is geen significante inperking van het recht op de vrijheid van demonstratie, noch in strijd met de wet, als gemeentelijke overheden besluiten dat Pro Patria en Geert Wilders hun kruistochten tegen de Jihad op neutraal terrein moeten voeren. Het draagt wél bij aan het beheersbaar houden van de steeds vervaarlijker gistende spanningen in de Nederlandse samenleving.
Daarom moet Jozias van Aartsen eindelijk eens iets doen en wel de voor 20 september geplande demonstratie omleiden. Het staat eenieder vrij om tegen ISIS te demonstreren – graag zelfs, want ISIS is de gezworen vijand van iedereen met een beetje verstand in zijn donder. Maar als het zoals bij Pro Patria en Geert Wilders niet zozeer alleen gaat om ISIS, maar zeker óók om het stigmatiseren van de bewoners van een hele wijk (en, indirect, alle Nederlandse moslims), moet de overheid daar een stokje voor steken. Niet eens zo zeer vanwege de openbare orde, maar gewoon, omdat dat ook, en zonder veel gedoe, zou gebeuren als het niet om moslims zou gaan, maar om andere bevolkingsgroepen.
